Sommarju eżekuttiv

Il-flus kontanti huma l-aktar forma ta’ ħlas użata b’mod komuni mill-Ewropej fil-punt tal-bejgħ (POS).^[1] Għal din ir-raġuni, irid ikun hemm stabbilit infrastruttura adegwata taċ-ċiklu tal-flus kontanti, b’sistema ta’ distribuzzjoni suffiċjenti li tippermetti lin-nies u lin-negozji jkollhom aċċess għall-flus kontanti permezz tan-network tal-automated teller machines (ATM), il-fergħat bankarji u punti oħrajn ta’ aċċess għall-flus kontanti. L-Ewropej jeħtieġu li l-flus kontanti tagħhom jiġu aċċettati mill-bejjiegħa bl-imnut, filwaqt li l-bejjiegħa bl-imnut jeħtieġu infrastruttura xierqa fis-seħħ biex ikunu jistgħu jiddepożitaw il-flus li jirċievu.

Barra minn infrastruttura li taħdem tajjeb, għandhom jitqiesu ħafna aspetti oħra biex tiġi żgurata l-fiduċja u biex jiġi żgurat ċiklu vijabbli tal-flus tal-karti tal-flus tal-euro, bħall-kwalità u s-sigurtà tal-karti tal-flus tal-euro. Aspetti ambjentali, tas-saħħa u tas-sigurtà għandhom jitqiesu wkoll biex jiġi żgurat li l-karti tal-flus ikunu sikuri biex jintużaw u li ma jkollhomx impatt negattiv fuq l-ambjent. L-aspetti ambjentali tal-karti tal-flus tal-euro u ċ-ċiklu tal-flus kontanti ma kinux biss prijorità għall-Eurosistema sa mit-tnedija tal-euro fl-2002 iżda huma wkoll element ewlieni tal-istrateġija tagħha dwar il-flus kontanti.^[2] L-isforzi komplew, u se jkomplu, biex jitnaqqas l-impatt ambjentali tal-karti tal-flus tal-euro.

Wara t-tnedija tat-tieni sensiela ta’ karti tal-flus tal-euro — is-sensiela Europa — il-BĊE beda jivvaluta l-impatt ambjentali tal-karti tal-flus tal-euro bħala mezz ta’ ħlas bi studju ġdid.^[3] Dan l-istudju huwa bbażat fuq il-metodoloġija tal-Impronta Ambjentali tal-Prodotti (PEF) tal-Kummissjoni Ewropea.^[4]

L-għanijiet ta’ dan l-istudju dwar il-PEF huma: (i) li jikseb għarfien komprensiv tal-impatt ambjentali potenzjali tal-attivitajiet kollha ta’ ċiklu sħiħ tal-flus kontanti tal-karti tal-flus, mill-akkwist u l-manifattura tal-materja prima sad-disponiment tal-karti tal-flus tal-euro, u (ii) li jkejjel l-impatt ambjentali potenzjali tal-karti tal-flus bħala strument ta’ ħlas, biex jgħin biex jiġu identifikati aktar aspetti fiċ-ċiklu tal-ħajja tal-karti tal-flus li jistgħu jiġu mmirati biex inaqqsu l-impronta ambjentali tal-karti tal-flus tal-euro.

Dan l-istudju dwar il-PEF sab li l-punteġġ globali uniku għall-valur annwali medju tal-pagamenti fi flus kontanti għal kull ċittadin taż-żona tal-euro (EAC) fl-2019 huwa ta’ 101 mikropunt (µPt). Dan il-punteġġ baxx ħafna huwa ekwivalenti għal EAC li jsuq karozza standard għal 8 km, jew għal 0.01 % tal-impatt ambjentali totali tal-konsum annwali tal-attivitajiet tal-Ewropa.^[5] Biex dan il-punt jintwera ulterjorment, ta’ min jitqabblu r-riżultati tal-valur annwali tal-pagamenti tal-karti tal-flus tal-euro ma’ dawk ta’ prodotti oħra ta’ kuljum, bħall-produzzjoni ta’ T-shirt tal-qoton^[6] li jinħasel darba fil-ġimgħa għal sena (komparabbli ma’ sewqan ta’ 55 km) jew il-fliexken tal-ilma manifatturati^[7] kkunsmati minn EAC f’sena (ekwivalenti għal sewqan ta’ 272 km), kif muri fl-illustrazzjoni hawn taħt.

Illustrazzjoni 1

Tqabbil tal-impronti ambjentali tal-karti tal-flus tal-euro u prodotti komuni oħra

L-attivitajiet ewlenin li jikkontribwixxu għall-impronta ambjentali tal-karti tal-flus tal-euro huma t-tħaddim tal-ATMs (37 %), it-trasport (35 %), l-attivitajiet tal-ipproċessar fl-istadju tad-distribuzzjoni (10 %), il-manifattura tal-karti (9 %) u l-awtentikazzjoni tal-karti tal-flus fil-punt tal-bejgħ (POS) fl-istadju tal-użu (5 %).

Mill-2004 ’l hawn, saru sforzi biex titnaqqas il-marka ambjentali tal-karti tal-flus tal-euro. Pereżempju, l-Eurosistema imponiet il-projbizzjoni li l-iskart tal-karti tal-flus jintrema f’landfills u implimentat inizjattivi bħall-Programm dwar il-Qoton Sostenibbli.^[8] Barra minn hekk, saru sforzi sinifikanti mill-manifatturi tal-ATM u mill-istituzzjonijiet ta’ kreditu biex inaqqsu l-impatt ambjentali tagħhom. L-istudju tagħna juri li t-titjib fl-effiċjenza enerġetika tal-ATMs ikkontribwixxa għal tnaqqis ta’ 35 % fil-punteġġ globali uniku taċ-ċiklu tal-flus kontanti bejn l-2004 u l-2019.^[9] Barra minn hekk, minbarra l-ottimizzazzjoni tat-trasport, qed jiġu kkunsidrati modi oħra biex jitnaqqas l-impatt ambjentali tat-trasport u biex jintużaw fjuwils aktar sostenibbli.

Għalkemm l-impatt ambjentali tal-ħlas bil-karti tal-flus tal-euro huwa ġeneralment baxx ħafna, l-Eurosistema hija impenjata li tkompli tnaqqsu. Qed nagħmlu riċerka u żvilupp estensivi biex niksbu dan, filwaqt li niżguraw li l-flus kontanti jkunu disponibbli b’mod wiesa’ għall-pubbliku. Dan ix-xogħol se jikkontribwixxi għall-iżvilupp tas-sensiela futura tagħna ta’ karti tal-flus tal-euro bl-għan li dawn isiru kemm jista’ jkun favur l-ambjent. Studji simili jew parzjali se jitwettqu wkoll mill-Eurosistema, b’mod partikolari meta tkun seħħet bidla sinifikanti fiċ-ċiklu tal-flus kontanti.