Oświadczenie EBC w sprawie strategii polityki pieniężnej

1. Okres niskiej inflacji i jej skok po pandemii uwidoczniły znaczenie strategii polityki pieniężnej, ponieważ ta strategia pozwala Radzie Prezesów skutecznie reagować na istotne zmiany warunków wpływających na inflację. Zachodzące przekształcenia strukturalne związane z sytuacją geopolityczną, cyfryzacją, sztuczną inteligencją, demografią i zagrożeniami dla zrównoważenia środowiskowego oraz zmiany w międzynarodowym systemie finansowym wskazują, że te warunki pozostaną niepewne i potencjalnie bardziej zmienne, a odchylenia od celu mogą być większe i w obu kierunkach, co stwarza wyzwania dla polityki pieniężnej. Zwiększenie odporności architektury finansowej – wraz z rozwijaniem unii oszczędności i inwestycji, ukończeniem budowy unii bankowej oraz wprowadzeniem cyfrowego euro – może się także przyczynić do skuteczności polityki pieniężnej w tym zmieniającym się otoczeniu.
2. Zarówno kierunek strategii polityki pieniężnej EBC, jak i jej granice wyznacza mandat EBC określony w Traktacie o Unii Europejskiej i Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Głównym celem EBC jest utrzymywanie stabilnego poziomu cen. O ile nie koliduje to z tym celem, Eurosystem ma także wspierać ogólne polityki gospodarcze w Unii Europejskiej, żeby przyczyniać się do osiągnięcia jej celów wskazanych w art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej. Do tych celów należą: zrównoważony wzrost gospodarczy, wysoce konkurencyjna społeczna gospodarka rynkowa ukierunkowana na pełne zatrudnienie i postęp społeczny, a także wysoki stopień ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego. Eurosystem przyczynia się też do sprawnej realizacji polityk prowadzonych przez właściwe organy w odniesieniu do nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i do stabilności systemu finansowego.
3. Rada Prezesów potwierdza, że właściwym miernikiem sytuacji cenowej na potrzeby oceny, czy został osiągnięty cel w zakresie stabilności cen, pozostaje zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych HICP. Rada Prezesów podtrzymuje opinię, że dla lepszego zobrazowania stopy inflacji doświadczanej przez gospodarstwa domowe należałoby do wskaźnika HICP włączyć koszty użytkowania mieszkań przez właścicieli. Dlatego przy ocenie swojej polityki pieniężnej Rada Prezesów bierze pod uwagę – w ramach szerszego zestawu dodatkowych wskaźników – miary inflacji, które obejmują wstępne szacunki kosztów mieszkań zajmowanych przez właścicieli i zapewniają pomocną weryfikację.
4. Bufor inflacyjny ponad poziom 0% daje polityce pieniężnej przestrzeń do obniżenia stóp w razie niekorzystnego rozwoju sytuacji oraz margines bezpieczeństwa chroniący przed ryzykiem deflacji dzięki dodatniemu oddziaływaniu takiego bufora na poziom trendu nominalnych stóp procentowych. W szczególności możliwości kształtowania polityki pieniężnej w przypadku znacznych szoków dezinflacyjnych są ograniczane przez dolną granicę efektywności nominalnych stóp procentowych. Za stosowaniem bufora inflacyjnego przemawiają także: większa łatwość dostosowań makroekonomicznych i międzysektorowych w strefie euro, sztywność nominalna w dół oraz potencjalny błąd pomiaru.
5. Rada Prezesów uważa, że utrzymaniu stabilności cen najbardziej sprzyja przyjęcie celu inflacyjnego na poziomie 2% w średnim okresie. Do tego celu Rada będzie podchodzić symetrycznie. To znaczy, że uznaje odchylenie od celu w górę za równie niepożądane co odchylenie w dół. Ten 2‑procentowy cel inflacyjny pozwala na wyraźne zakotwiczenie oczekiwań inflacyjnych, co jest bardzo ważne dla utrzymania stabilności cen.
6. Biorąc pod uwagę utrzymanie symetryczności celu inflacyjnego, Rada Prezesów przywiązuje znaczenie do odpowiednio mocnych lub długotrwałych działań ze strony polityki pieniężnej w reakcji na duże i utrzymujące się odchylenia stopy inflacji od celu w którymkolwiek kierunku, żeby te odchylenia nie utrwaliły się przez odkotwiczenie oczekiwań inflacyjnych. W przypadku znacznych szoków dezinflacyjnych należy uwzględniać dolną granicę efektywności nominalnych stóp procentowych, natomiast w przypadku znacznych szoków inflacyjnych – możliwe nieliniowe relacje w procesie cenowo‑płacowym.
7. Rada Prezesów potwierdza, że jej strategia polityki pieniężnej ma horyzont średniookresowy. To pozwala pominąć nieuniknione krótkookresowe odchylenia inflacji od celu oraz opóźnienia i niepewność związane z transmisją polityki pieniężnej do gospodarki i przekładaniem się tej polityki na inflację. Pojęcie nastawienia średniookresowego jest elastyczne, co wiąże się z tym, że dobór właściwej reakcji polityki pieniężnej na odchylenie inflacji od celu zależy od kontekstu oraz od źródła, skali i czasu trwania tego odchylenia. Pozwala to także Radzie Prezesów uwzględniać w swoich decyzjach dotyczących polityki pieniężnej – o ile oczekiwania inflacyjne pozostają zakotwiczone – inne czynniki istotne dla utrzymania stabilności cen.
8. Rada Prezesów będzie kształtować politykę pieniężną tak, żeby zapewnić stabilizację inflacji na docelowym poziomie 2% w średnim okresie. Głównym instrumentem polityki pieniężnej jest zestaw podstawowych stóp procentowych EBC. Rada Prezesów może także stosować inne odpowiednie instrumenty, żeby sterować nastawieniem polityki pieniężnej w przypadku zbliżania się podstawowych stóp procentowych do dolnej granicy lub żeby utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej. Do takich instrumentów należą dłuższe operacje refinansujące, skup aktywów, ujemne stopy procentowe i zapowiedzi dotyczące polityki pieniężnej. Rada Prezesów będzie też nadal elastycznie reagować na pojawianie się nowych wyzwań i w razie potrzeby rozważy zastosowanie nowych instrumentów, jeśli okaże się to konieczne do utrzymania stabilności cen. Potwierdzeniem jest tu wprowadzenie w 2022 instrumentu ochrony transmisji. Wybór, konstrukcja i wdrażanie instrumentów umożliwią elastyczne reagowanie na nowe szoki i odpowiednie uwzględnianie przyjętych zamierzeń – czy to kalibracji nastawienia polityki pieniężnej, czy ochrony transmisji polityki pieniężnej – zgodnie z kompleksową oceną współmierności.
9. Rada Prezesów opiera swoje decyzje w sprawie polityki pieniężnej, w tym badanie ich współmierności i potencjalnych skutków ubocznych, na całościowej ocenie wszystkich istotnych czynników. W szczególności uwzględnia nie tylko najbardziej prawdopodobną ścieżkę inflacji i gospodarki, ale także związane z nią czynniki ryzyka i niepewność, m.in. przy odpowiednim wykorzystaniu analiz scenariuszy i wrażliwości. Podstawą całościowej oceny są dwie wzajemnie powiązane dziedziny analizy: ekonomiczna oraz monetarna i finansowa. W tym schemacie analiza ekonomiczna skupia się na kształtowaniu się wskaźników realnych i nominalnych, natomiast analiza monetarna i finansowa – na wskaźnikach pieniężnych i finansowych, ze szczególnym uwzględnieniem funkcjonowania mechanizmu transmisji polityki pieniężnej oraz potencjalnych zagrożeń dla średniookresowej stabilności cen wynikających z zaburzeń równowagi finansowej i z czynników monetarnych. Ze względu na to, jak wszechobecne są powiązania między stroną makroekonomiczną a finansową w procesach gospodarczych, monetarnych i finansowych, należy w pełni ująć współzależności występujące między obiema dziedzinami analizy. Ten schemat odzwierciedla znaczenie, jakie przy kalibracji instrumentów polityki pieniężnej ma monitorowanie mechanizmu transmisji i potencjalnych skutków ubocznych, oraz świadomość, że stabilność finansowa jest jednym z warunków stabilności cen. W tym kontekście odporność sektora finansowego jest niezbędna, żeby zapobiec potencjalnemu konfliktowi pomiędzy stabilnością cen a stabilnością finansową. Rada Prezesów systematycznie i regularnie ocenia interakcje między polityką pieniężną a stabilnością finansową.
10. Zmiana klimatu ma ogromne konsekwencje dla stabilności cen, gdyż wpływa na strukturę gospodarki i systemu finansowego oraz dynamikę ich cykli. Przeciwdziałanie zmianie klimatu to wyzwanie globalne oraz jeden ze strategicznych priorytetów Unii Europejskiej. Rada Prezesów chce w granicach swojego mandatu dążyć do tego, żeby Eurosystem w pełni brał pod uwagę – zgodnie z celami i założeniami UE – konsekwencje zmiany klimatu i degradacji przyrody dla polityki pieniężnej i bankowości centralnej.
11. Jasne komunikowanie i wyjaśnianie decyzji o polityce pieniężnej poprzez oświadczenie w sprawie polityki pieniężnej, konferencję prasową, Biuletyn Ekonomiczny oraz relację z posiedzenia dotyczącego polityki pieniężnej sprzyjają skuteczności polityki pieniężnej EBC. Uzupełnieniem powyższych narzędzi przekazu są warstwowe, graficzne komunikaty skierowane do szerokiego odbiorcy, niezbędne do tego, żeby społeczeństwo rozumiało działania EBC i miało do nich zaufanie. Rada Prezesów będzie stale dostosowywać swoje podejście do zmieniających się warunków komunikacji.
12. Rada Prezesów zamierza okresowo oceniać odpowiedniość swojej strategii polityki pieniężnej. Następna ocena jest przewidziana na rok 2030.