1 Synteza

Krótkookresowe perspektywy wzrostu gospodarczego w strefie euro pogorszyły się, ale w średnim okresie gospodarka powinna stopniowo powracać na ścieżkę umiarkowanego wzrostu w miarę ożywiania się popytu wewnętrznego i zewnętrznego. Aktywność gospodarcza w strefie euro w pierwszej połowie 2023 zwiększała się w niewielkim tempie, mimo dużych zaległości w realizacji zamówień w sektorze przetwórstwa przemysłowego oraz ustępowania wysokich cen energii. Ponadto te czynniki w dużej części przestały oddziaływać, a z wskaźników krótkookresowych wynika, że w najbliższym okresie wystąpi stagnacja, w obliczu zacieśnienia warunków finansowania, niskiego zaufania przedsiębiorców i konsumentów oraz słabego popytu zewnętrznego w kontekście umocnienia się euro. Oczekuje się, że dynamika PKB od 2024 będzie rosnąć, w miarę jak popyt zewnętrzny będzie się zbliżać do ścieżki sprzed pandemii, a dochody realne będą się poprawiać, w związku z obniżaniem się inflacji, wysokim tempem wzrostu płac nominalnych oraz wciąż niskim – choć nieznacznie rosnącym – bezrobociem. Wzrost gospodarczy będzie jednak nadal hamowany, ponieważ zacieśnienie polityki pieniężnej EBC i niekorzystne warunki udzielania kredytów będą oddziaływać na gospodarkę realną, a wsparcie fiskalne będzie stopniowo wycofywane. W sumie średnioroczna dynamika realnego PKB według przewidywań zmniejszy się z 3,4% w 2022 do 0,7% w 2023, po czym odbije do 1,0% w 2024 i 1,5% w 2025. W porównaniu z projekcjami ekspertów Eurosystemu z czerwca 2023 perspektywy wzrostu PKB na 2023 zrewidowano w dół o 0,2 pkt proc., na 2024 – o 0,5 pkt proc., a na 2025 – o 0,1 pkt proc, co jest odzwierciedleniem: znacznego obniżenia perspektyw krótkookresowych (w kontekście pogorszenia się wskaźników ankietowych), zacieśnienia warunków finansowania (w tym zaostrzenia warunków udzielania kredytów) oraz silniejszego kursu euro^[1].

Według projekcji inflacja ogółem w strefie euro w horyzoncie projekcji będzie się dalej obniżać pod wpływem ustępowania presji kosztowej i zatorów podażowych oraz zacieśnienia polityki pieniężnej. Inflacja HICP z wyłączeniem cen energii i żywności także powinna stopniowo spadać, mimo że do początku 2024 ma pozostać wyższa od inflacji ogółem. Przewidywany proces dezinflacji wynika z zanikających skutków wcześniejszych szokowych zmian cen energii oraz innych źródeł presji cenowej w łańcuchu produkcyjnym, przy czym duża dynamika kosztów pracy sukcesywnie staje się głównym czynnikiem kształtującym inflację HICP z wyłączeniem cen energii i żywności. Dynamika płac od połowy 2023 ma się stopniowo zmniejszać, choć w horyzoncie projekcji pozostanie wysoka, pod wpływem podwyżek płac minimalnych i kompensowania inflacji, w warunkach zacieśnienia (a jednocześnie wyhamowania) rynku pracy. Marże zysku, które w zeszłym roku wyraźnie wzrosły, w średnim okresie powinny amortyzować wpływ kosztów pracy na ceny końcowe. Dodatkowo zacieśnienie polityki pieniężnej powinno coraz bardziej tłumić inflację bazową. W sumie, przy zakładanym utrzymaniu zakotwiczenia średniookresowych oczekiwań inflacyjnych na poziomie celu inflacyjnego EBC, inflacja HICP ogółem według przewidywań spadnie z poziomu średniego 8,4% w 2022 do 5,6% w 2023, 3,2% w 2024 oraz 2,1% w 2025, a docelowy poziom osiągnie w trzecim kwartale 2025. W porównaniu z projekcjami z czerwca 2023 inflacja HICP na lata 2023 i 2024 została zrewidowana w górę, z powodu wzrostu cen terminowych energii, a na 2025 – w dół, ponieważ według przewidywań inflację HICP z wyłączeniem cen energii i żywności będą tłumić: aprecjacja euro, zacieśnienie warunków finansowania i pogorszenie się koniunktury.

Tabela 1

Projekcje dynamiki wzrostu i inflacji w strefie euro

(zmiany roczne w proc.)

Perspektywy gospodarcze są obciążone dużą niepewnością. W związku z tym bieżące projekcje zawierają analizę scenariusza potencjalnego osłabienia gospodarczego i ponownego wystąpienia napięć finansowych w Chinach wraz z oceną jego skutków dla gospodarki strefy euro (ramka 3), a także różne analizy wrażliwości wynikające z alternatywnych ścieżek cen energii i surowców żywnościowych (ramka 4).

2 Gospodarka realna

Wzrost gospodarczy w strefie euro w drugim kwartale 2023 był niewielki: składały się na niego dodatnia kontrybucja popytu wewnętrznego i akumulacji zapasów oraz ujemna kontrybucja eksportu netto (wykres 1)^[2]. Jeśli chodzi o stronę produkcyjną, produkcja przemysłowa w drugim kwartale się osłabiła, mimo wpływu rekordowo dużych zaległości w realizacji zamówień w kontekście ustępowania zatorów podażowych. Jedynie sektor usług odnotował dodatnią kwartalną dynamikę wzrostu w ujęciu wartości dodanej brutto w drugim kwartale. Po stronie popytu spożycie prywatne stanęło w miejscu – przy wysokiej inflacji i zaostrzonych warunkach finansowania – i było słabsze, niż przewidywano w projekcjach czerwcowych. Dodatni wkład miały nakłady brutto na środki trwałe, wynikające głównie z inwestycji przedsiębiorstw i inwestycji rządowych. Szacuje się, że niższy popyt zewnętrzny i spadek konkurencyjności doprowadziły do ujemnej kontrybucji eksportu netto do wzrostu gospodarczego, pomimo bardzo słabego importu.

Wykres 1

Dynamika realnego PKB w strefie euro

(zmiany procentowe kwartał do kwartału, dane kwartalne odsezonowane i wyrównane dniami roboczymi)

Przewiduje się, że dynamika PKB w trzecim kwartale 2023 będzie w stanie stagnacji i w czwartym kwartale pozostanie niewielka, ponieważ aktywność w przetwórstwie przemysłowym nadal jest słaba, a w sektorze usług ma spowolnić. Według przewidywań zanikać będzie impuls pobudzający aktywność gospodarczą wynikający ze zmniejszania zaległości w realizacji zamówień. Widoczne jest także nasilanie się hamującego oddziaływania zacieśnienia warunków finansowania i niekorzystnych warunków udzielania kredytów. I rzeczywiście z wskaźników ankietowych wynika, że aktywność gospodarcza obecnie kurczy się również w sektorze usług, w przeciwieństwie do oczekiwań dalszego wzrostu w tym sektorze ujętych w projekcjach czerwcowych. Wraz z przewidywanym obniżaniem się inflacji oraz wzrostem wynagrodzeń, w warunkach zacieśnienia rynku pracy, realne dochody do dyspozycji mają się poprawić. Chociaż to powinno sprzyjać ożywieniu spożycia prywatnego w drugiej połowie 2023, w sierpniu nastąpił spadek zaufania konsumentów oraz nastrojów przedsiębiorców dotyczących produkcji towarów konsumpcyjnych, co z kolei oznacza ostrożniejsze – w porównaniu z projekcjami czerwcowymi – zachowanie konsumentów. Jednocześnie przewiduje się, że kontrybucja salda wymiany handlowej netto w drugiej połowie 2023 pozostanie ujemna, ponieważ zwiększy się dynamika importu pod wpływem popytu wewnętrznego, a dynamika eksportu pozostanie umiarkowana, przy czym zarówno import, jak i eksport według przewidywań będą poniżej poziomu z projekcji czerwcowych. W sumie wzrost gospodarczy w strefie euro w drugim półroczu 2023 według oczekiwań zasadniczo nie będzie się zmieniać, a w porównaniu z projekcjami czerwcowymi został zrewidowany w dół o 0,6 pkt proc.

Dynamika PKB w strefie euro w średnim okresie według projekcji będzie się nieznacznie podnosić, w miarę jak realne dochody gospodarstw domowych będą się zwiększać, a popyt zewnętrzny będzie się poprawiać, pomimo hamującego wpływu zacieśnienia warunków finansowania i zmniejszenia wsparcia fiskalnego. Dynamika realnego PKB w 2024 ma się zwiększać, a w 2025 – ustabilizować (tabela 2). Czynnikiem pobudzającym tę dynamikę, oprócz ustępowania szoków energetycznych, powinno być także osłabianie się presji inflacyjnej, które wraz z solidnym wzrostem dochodów z pracy umożliwi poprawę spożycia prywatnego. Odbije również popyt zewnętrzny, który w bieżącym roku był szczególnie słaby. Impuls wynikający z tych prowzrostowych czynników będzie jednak osłabiany przez zacieśnienie warunków finansowania i aprecjację euro. Uznaje się ponadto, że wpływ środków wsparcia fiskalnego na wzrost gospodarczy w 2023 jest zasadniczo neutralny, a ich wycofanie przyczyni się do ograniczenia wzrostu w 2024 i 2025.

Przewiduje się, że zacieśnienie warunków finansowania – głównie z powodu wyższych stóp procentowych, a po części także wskutek ograniczeń w podaży kredytów – nadal będzie wpływać na osłabienie popytu. Stopy procentowe od grudnia 2021 gwałtownie wzrosły i wciąż oddziałują na gospodarkę realną, a także na perspektywy wzrostu gospodarczego (ujęte w założeniach technicznych projekcji – zob. ramka 1), zwłaszcza na lata 2023 i 2024^[3]. Dodatkowo, jak wynika z najnowszego badania ankietowego akcji kredytowej banków w strefie euro przeprowadzonego przez EBC, warunki udzielania kredytów od przełomu roku znacznie się zaostrzyły i dynamika kredytów gwałtowanie spadła. Te czynniki, wraz ze znacznym pogorszeniem się najnowszych miesięcznych wskaźników aktywności, świadczą o tym, że niekorzystne oddziaływanie związane z podażą kredytów może być silniejsze, niż przewidywano w projekcjach czerwcowych, mimo ogólnie korzystnego stanu bilansów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw.

W porównaniu z projekcjami z czerwca 2023 wzrost realnego PKB na 2023 zrewidowano w dół o 0,2 pkt proc., na 2024 – o 0,5 pkt proc., a na 2025 – o 0,1 pkt proc. Te rewizje wynikają głównie z: (a) gwałtownego osłabienia się krótkookresowych perspektyw wzrostu, co pokazują wskaźniki ankietowe, (b) zacieśnienia warunków finansowania (w tym wzrostu oprocentowania kredytów i pogorszenia się warunków ich udzielania) oraz (c) silniejszego kursu walutowego i słabszego popytu zewnętrznego. Niedawne obniżenie się wskaźników aktywności oznacza rewizję w dół popytu wewnętrznego na drugą połowę 2023, a także dalej – na 2024. Na tę rewizję nakłada się dodatkowa rewizja w dół inwestycji prywatnych, również prowadząca do obniżenia się popytu wewnętrznego w 2025. Ocenia się, że ograniczenie podaży kredytów odbije się na dynamice realnego PKB – zwłaszcza w 2024 – bardziej, niż przyjęto w projekcjach czerwcowych.

Tabela 2

Projekcje dotyczące realnego PKB, rynku pracy i wymiany handlowej

(zmiany roczne w proc., o ile nie zaznaczono inaczej)

Jeśli chodzi o składowe realnego PKB, realne spożycie gospodarstw domowych powinno stopniowo rosnąć i wzmacniać wzrost gospodarczy w miarę zmniejszania się niepewności oraz poprawiania się dochodów realnych i zaufania. Spożycie prywatne w pierwszym półroczu pozostało zasadniczo niezmienione. Zużycie energii i konsumpcja żywności skurczyły się, natomiast popyt na usługi dla ludności zachował odporność. Oczekuje się, że w związku ze spadkiem inflacji i niepewności wydatki konsumpcyjne od trzeciego kwartału 2023 będą się wzmacniać. W perspektywie wykraczającej poza krótki okres spożycie będzie dalej rosnąć i podtrzymywać wzrost gospodarczy – w warunkach dalszego spadku inflacji i niepewności oraz wzrostu dochodów realnych – mimo stopniowego wygasania skutków ponownego otwarcia gospodarki po pandemii. W porównaniu z projekcjami czerwcowymi dynamika spożycia prywatnego na 2024 została zrewidowana w dół o 0,3 pkt proc., ze względu na efekt przeniesienia związany z rewizją w dół perspektyw krótkookresowych i wzrost skłonności do oszczędzania, natomiast średniookresowa ścieżka spożycia jest zasadniczo niezmieniona.

Według projekcji realne dochody do dyspozycji w 2023 poprawią się i będą podtrzymywać spożycie, w związku z obniżaniem się inflacji i mocnym wzrostem płac. Realne dochody do dyspozycji, które w 2022 nieco spadły, w 2023 odbiją, w warunkach mocnego wzrostu dochodów z pracy i dochodów z innych źródeł (zwłaszcza w związku z kształtowaniem się nadwyżki operacyjnej brutto i dochodu mieszanego brutto w pierwszym kwartale 2023) oraz obniżającej się inflacji. Przewiduje się, że dochody niepochodzące z pracy, wraz z dużą dynamiką płac, będą podtrzymywać siłę nabywczą gospodarstw domowych, choć w horyzoncie projekcji będą się stopniowo osłabiać. W tym całym okresie wkład transferów fiskalnych do wzrostu spożycia i realnych dochodów do dyspozycji powinien być zasadniczo neutralny. W sumie dynamika realnych dochodów do dyspozycji według projekcji zwiększy się o 0,6% w 2023, 1,0% w 2024 oraz 1,2% w 2025.

Oczekuje się, że stopa oszczędności gospodarstw domowych w 2023 pozostanie na podwyższonym poziomie, a później nastąpi jedynie jej stopniowa normalizacja. Stopa oszczędności w pierwszej połowie 2023 wzrosła i powinna się utrzymać w tym roku znacznie powyżej poziomu sprzed pandemii, głównie wskutek wzrostu w pierwszym kwartale 2023 dochodów niepochodzących z pracy, wiążących się z niską skłonnością do konsumpcji. W miarę jak niepewność i presja inflacyjna będą dalej ustępować w horyzoncie projekcji, stopa oszczędności gospodarstw domowych powinna się obniżać. Pozostanie jednak powyżej poziomu sprzed pandemii, ponieważ wyższe stopy procentowe będą równoważyć dążenie gospodarstw domowych do normalizacji podejścia do oszczędzania po pandemii. Przewiduje się, że zasoby nadwyżkowych oszczędności nie będą wpływać na wzrost spożycia, ponieważ są zgromadzone głównie przez zamożniejsze gospodarstwa domowe i mają formę aktywów niepłynnych. W porównaniu z projekcjami czerwcowymi stopa oszczędności na pierwszą połowę horyzontu projekcji została zrewidowana w górę, głównie w związku z rewizją danych za pierwszy kwartał bieżącego roku w kontekście mocniejszej dynamiki dochodów niepochodzących z pracy (która powinna się stopniowo osłabiać) oraz silniejszych zachęt do oszczędzania wynikających z wyższych stóp procentowych i trudniejszego dostępu do kredytów przez pozostałą część horyzontu projekcji.

Ramka 1
Założenia techniczne dotyczące stóp procentowych, cen surowców i kursów walutowych

W porównaniu z projekcjami z czerwca 2023 założenia techniczne obejmują: wyższe stopy procentowe, wyższe ceny ropy naftowej i gazu ziemnego, niższe hurtowe ceny energii elektrycznej oraz aprecjację euro. Podstawą założeń technicznych dotyczących stóp procentowych i cen surowców są oczekiwania rynkowe; datą graniczną jest 22 sierpnia 2023. Stopy krótkoterminowe opierają się na 3‑miesięcznej stawce EURIBOR, a oczekiwania rynkowe są wyprowadzane ze stawek kontraktów terminowych. Natomiast do określenia przybliżonych długoterminowych stóp procentowych wykorzystano rentowność 10‑letnich obligacji skarbowych^[4]. Stopy krótkoterminowe i długoterminowe wzrosły po dacie granicznej dla projekcji z czerwca 2023 i w stosunku do tych projekcji zostały zrewidowane w górę.

Tabela

Założenia techniczne

Założenia techniczne dotyczące cen ropy w horyzoncie projekcji zrewidowano w górę średnio o 10%, ponieważ obawy przed niewystarczającą podażą ropy przeważyły nad kwestiami dotyczącymi światowego popytu na ropę^[5]. Ceny ropy w ostatnim okresie kształtowały się pod wpływem trzech głównych czynników: decyzji krajów OPEC+ o zmniejszeniu dostaw, ogólnego niedoboru podaży (czynniki działające na wzrost cen) oraz obaw dotyczących popytu na ropę w Chinach w kontekście niepewności co do wzrostu gospodarczego w tym kraju (czynnik działający na spadek cen). W sumie krzywa cen terminowych ropy od czasu projekcji z czerwca 2023 przesunęła się w górę (o 5,9% dla 2023, 12,6% dla 2024 i 10,6% dla 2025), ale założono, że cena ropy mimo to spadnie z 82,7 USD/b w 2023 do 77,9 USD/b w 2025.

Założone ceny gazu wzrosły w mniejszym stopniu niż założone ceny ropy, a założone ceny energii elektrycznej spadły. Wysokie zapasy przyczyniły się do utrzymania niskich cen gazu, przy czym UE zgromadziła zasoby gazu na docelowym poziomie 90% na trzy miesiące przed terminem wyznaczonym na listopad 2023. Niedawne awarie na norweskich polach gazowych oraz strajki w australijskich zakładach skroplonego gazu ziemnego doprowadziły do nasilenia się zmienności na rynku i spowodowały niedawno wzrost cen gazu wynikający z obaw dotyczących podaży. W sumie krzywa cen terminowych gazu od czasu projekcji czerwcowych przesunęła się nieco w górę (o 1,1% dla 2023, 4,6% dla 2024 i 2,1% dla 2025). Natomiast ceny terminowe energii elektrycznej zostały zrewidowane w dół o ok. 6% na lata 2023 i 2024 oraz zasadniczo się nie zmieniły na 2025. Zakładana ścieżka cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), oparta na kontraktach terminowych, od czasu projekcji czerwcowych została zrewidowana w górę średnio o ok. 4%. Przyjęte w założeniach ceny surowców nieenergetycznych są nieco niższe niż w projekcjach czerwcowych, głównie z powodu obniżenia założonych cen metali (pod wpływem słabego popytu światowego), które zostało nieco zrównoważone przez wyższe międzynarodowe ceny żywności.

Przyjęto, że dwustronne kursy walutowe w horyzoncie projekcji utrzymają się bez zmian na poziomie równym średniej z ostatnich 10 dni roboczych przed datą graniczną. Z założenia tego wynika kurs USD do EUR w horyzoncie projekcji wynoszący 1,09, czyli o 0,7% wyższy, niż przyjęto w projekcjach z czerwca 2023. Oznacza to, że w porównaniu z założeniami przyjętymi w projekcjach czerwcowych efektywny kurs euro wzmocnił się o 2,8%.

Przewiduje się, że inwestycje mieszkaniowe w horyzoncie projekcji będą się kurczyć w reakcji na zaostrzenie kosztów finansowania i standardów kredytowych. Według projekcji inwestycje mieszkaniowe, które w drugim kwartale 2023 ponownie się zmniejszyły, przez cały 2024 będą się dalej kurczyć, po czym w 2025 stopniowo powrócą do nieznacznie dodatniego tempa wzrostu. Długotrwałe osłabienie tych inwestycji wynika z utrzymującego się niskiego poziomu ich przystępności cenowej (głównie z powodu wzrostu oprocentowania kredytów hipotecznych) oraz ich rentowności (w kontekście spadku cen nieruchomości mieszkaniowych i wysokich kosztów budowy). Te czynniki wraz z trudnymi warunkami kredytowymi mocno odbijają się na inwestycjach mieszkaniowych, chociaż dalszy wzrost dochodów gospodarstw domowych powinien sprzyjać ich umiarkowanemu odbiciu w 2025.

Inwestycje przedsiębiorstw w 2024 według przewidywań będą się zmniejszać z powodu silnego niekorzystnego oddziaływania zacieśnienia warunków finansowania. W późniejszym okresie powinny łagodnie wzrosnąć pod wpływem poprawy popytu wewnętrznego i światowego, a także transformacji ekologicznej i cyfrowej. Inwestycje przedsiębiorstw, które w drugim kwartale miały dodatnią dynamikę, od trzeciego kwartału 2023 i przez cały rok 2024 mają się kurczyć, a w 2025 będą się ponownie zwiększać. W nadchodzących kwartałach szczególnie mocno będą się na nich odbijać: słabość wewnętrznej i światowej aktywności gospodarczej, wysokie stopy procentowe oraz ograniczenia w podaży kredytów. Pod koniec horyzontu projekcji inwestycje przedsiębiorstw będą napędzane przez oczekiwane ogólne odbicie popytu wewnętrznego i zagranicznego oraz dalsze działania na rzecz transformacji ekologicznej i cyfrowej, pobudzane m.in. przez przyciąganie kapitału prywatnego dzięki wdrażaniu planów ze środków z programu Next Generation EU (NGEU).

Ramka 2
Otoczenie międzynarodowe

Aktywność gospodarcza na świecie, po silnym wzroście w pierwszym kwartale 2023, w drugim kwartale osłabła. Światowy wzrost gospodarczy w drugim kwartale był zgodny z projekcjami czerwcowymi, ale wkład poszczególnych krajów był zróżnicowany^[6]. W Stanach Zjednoczonych aktywność gospodarcza okazała się nadspodziewanie odporna, w warunkach wciąż silnego popytu wewnętrznego i dobrej sytuacji na rynku pracy. W Japonii i Wielkiej Brytanii wzrost również przekroczył wcześniejsze oczekiwania. Z kolei w Chinach spadł gwałtowniej, niż oczekiwano, ponieważ ożywienie gospodarcze napędzane spożyciem wyhamowało z powodu ponownego pojawienia się problemów w chińskim sektorze nieruchomości mieszkaniowych^[7]. Według projekcji dynamika światowego realnego PKB w 2023 wzrośnie o 3,2%, w 2024 – o 3,0%, a w 2025 – o 3,2%, co jest zasadniczo zgodne z projekcjami czerwcowymi. Za jej niewielkimi rewizjami kryją się jednak istotniejsze zmiany perspektyw wzrostu gospodarczego w największych gospodarkach: perspektywy wzrostu na bieżący rok dla Chin zostały znacznie zrewidowane w dół, natomiast dla głównych gospodarek rozwiniętych – w górę, głównie ze względu na silniejszy od wcześniej przewidywanego wzrost w Stanach Zjednoczonych.

Mimo stosunkowo odpornej aktywności gospodarczej na świecie handel światowy w bieżącym roku według przewidywań będzie w stanie stagnacji, a w dalszej części horyzontu projekcji powróci do historycznej relacji do realnego PKB i wpłynie korzystnie na popyt zewnętrzny wobec strefy euro. Obecny niski udział handlu we wzroście światowym wynika ze struktury aktywności gospodarczej (po części w związku z charakterem ożywienia gospodarczego po pandemii) oraz wiąże się z większym udziałem usług, spożycia prywatnego oraz gospodarek wschodzących, w których udział handlu jest mniejszy. Ponadto na osłabienie popytu wpływa zacieśnienie polityki pieniężnej na świecie. W rezultacie handel światowy i popyt zewnętrzny wobec strefy euro w bieżącym roku mają wzrosnąć jedynie o, odpowiednio, 0,2% i 0,1%. Dynamika handlu światowego w pozostałej części horyzontu projekcji według oczekiwań ponownie się zwiększy i będzie rosnąć zasadniczo zgodnie z trendem aktywności gospodarczej. Przewiduje się także, że dynamika popytu zewnętrznego wobec strefy euro wzrośnie do 3% zarówno w 2024, jak i w 2025. Projekcje dotyczące światowego importu oraz popytu zewnętrznego wobec strefy euro na bieżący rok zostały zrewidowane w dół, głównie z powodu dalszych rewizji w dół danych historycznych z przełomu roku oraz słabszego – niż wcześniej szacowano – importu w drugim kwartale. Dynamika tych wskaźników w pozostałej części horyzontu projekcji pozostaje zasadniczo zgodna z projekcjami czerwcowymi.

Tabela

Otoczenie międzynarodowe

(zmiany roczne w proc.)

Inflacja światowa ogółem obniża się, ale bazowa presja inflacyjna pozostaje silna, zwłaszcza w gospodarkach rozwiniętych, podczas gdy ceny eksportowe konkurentów strefy euro według projekcji gwałtownie spadają, pod wpływem kształtowania się cen surowców. Inflacja światowa ogółem mierzona wskaźnikiem cen konsumpcyjnych w bieżącym roku według projekcji wyniesie 4,8%, a następnie będzie się stopniowo zmniejszać, w 2024 do 4,2%, a w 2025 do 3,2%. W porównaniu z projekcjami czerwcowymi projekcje inflacji światowej na bieżący rok pozostają zasadniczo niezmienione, lecz na 2024 są nieco wyższe. Wynika to głównie z rewizji w górę perspektyw inflacji w Turcji oraz utrzymującej się inflacji w Wielkiej Brytanii, wskutek nadspodziewanie wysokich odczytów dotyczących inflacji cen konsumpcyjnych i dynamiki płac. Ceny eksportowe konkurentów strefy euro (w walutach krajowych) od połowy 2022 wykazują tendencję spadkową, z powodu spadku cen surowców oraz stopniowego ustępowania wewnętrznej i zewnętrznej presji cenowej w łańcuchu produkcji. W porównaniu z projekcjami czerwcowymi ceny eksportowe konkurentów strefy euro na bieżący rok zostały zrewidowane w dół, w związku ze spadkiem inflacji cen eksportowych głównych partnerów handlowych, natomiast na 2024 zostały zrewidowane nieznacznie w górę, ze względu na wzrost cen surowców.

Dynamika eksportu strefy euro według przewidywań pozostanie niewielka w związku ze słabym handlem światowym i utratą konkurencyjności, z kolei dynamika importu na najbliższy okres została zrewidowana w dół z powodu osłabienia się popytu wewnętrznego. Szacuje się, że eksport strefy euro w ujęciu realnym – po skurczeniu się w drugim kwartale 2023 – w najbliższym okresie będzie się zwiększać wolniej, niż wcześniej oczekiwano. Jak wynika z badań ankietowych, spadły nowe zamówienia eksportowe dotyczące zarówno usług, jak i towarów, a w firmach z sektora przetwórstwa przemysłowego zmniejszono już zaległości w realizacji zamówień do normalnego poziomu. Ponadto aprecjacja euro trwająca od września 2022 oraz wciąż stosunkowo wysokie ceny energii, z którymi borykają się firmy ze strefy euro, odbijają się na jej konkurencyjności cenowej. Przewiduje się, że powyższe czynniki uniemożliwią strefie euro odzyskanie udziałów w rynkach eksportowych. Jest mało prawdopodobne, żeby eksport znacznie przyczynił się do ożywienia w strefie euro, co różni się od wcześniejszych okresów ożywienia, kiedy dynamika handlu była większa. Jednocześnie dynamika importu strefy euro – po silnym spadku na przełomie bieżącego roku związanym ze zmniejszeniem zapasów dóbr pośrednich, w tym energii – według projekcji odbije, ale w horyzoncie projekcji ma pozostać niewielka w warunkach słabego popytu wewnętrznego. W związku z obserwowaną ostatnio słabością importu kontrybucja salda wymiany handlowej do PKB w 2023 powinna być dodatnia, ale przez pozostałą część horyzontu projekcji będzie neutralna (wykres 2). Warunki wymiany handlowej w strefie euro na początku bieżącego roku poprawiły się dzięki spadkowi cen importu, a w horyzoncie projekcji według projekcji ustabilizują się. Nadwyżka na rachunku bieżącym strefy euro powinna się zwiększyć, choć pozostanie poniżej poziomu sprzed pandemii.

Wykres 2

Realny PKB w strefie euro w podziale na główne składowe w ujęciu wydatkowym

(zmiany roczne w proc., udziały w pkt proc.)

Rynek pracy w nadchodzących kwartałach według projekcji spowolni, w związku z pogorszeniem się perspektyw wzrostu gospodarczego, a bezrobocie się zwiększy. Dynamika zatrudnienia w drugim kwartale 2023 – w porównaniu z poprzednim kwartałem – obniżyła się do 0,2%. Przewiduje się, że roczny wzrost zatrudnienia w 2023 wyniesie 1,2%, zaś w 2024 i w 2025 – jedynie 0,2% (wykres 3). Ta dynamika jest odzwierciedleniem zatrzymywania pracowników w obliczu pogarszających się krótkookresowych perspektyw gospodarczych, ustępującego stopniowo w średnim okresie. W horyzoncie projekcji niewielkiej dynamice zatrudnienia ma towarzyszyć rosnący trend bezrobocia, co świadczy o tym, że wzrost zatrudnienia będzie w dużej mierze wynikiem wejścia na rynek pracy dodatkowych osób. Stopa bezrobocia według przewidywań nieznacznie wzrośnie z rekordowo niskiego poziomu 6,4% i w 2025 wyniesie 6,7%. To oznacza jej rewizję w górę o 0,3 pkt proc. na 2024 oraz o 0,4 pkt proc. na 2025, w świetle rewizji perspektyw wzrostu gospodarczego. Średnia liczba przepracowanych godzin na pracownika ma rosnąć w umiarkowanym tempie i do końca horyzontu projekcji zbliży się do poziomu sprzed pandemii. W związku z tym projekcje – w zakresie liczby pracowników i przepracowanych godzin – wskazują na stopniowe zmniejszanie skali zatrzymywania pracowników, a tym samym na poprawę produktywności pracy.

Wykres 3

Rynek pracy w strefie euro

(proc. zasobu siły roboczej – skala po lewej stronie, zmiany roczne w proc. – skala po prawej stronie)

Ramka 3
Scenariusz potencjalnego dalszego spowolnienia gospodarczego i napięć finansowych w Chinach oraz jego oddziaływanie na strefę euro

Poniżej przeanalizowano ryzyko pogorszenia się projekcji z września 2023 związane z gospodarką Chin. Ten scenariusz zakłada dalsze pogorszenie i osłabienie inwestycji na chińskim rynku nieruchomości mieszkaniowych. To może doprowadzić do nowych napięć na odnośnym rynku finansowym, co może skutkować wyższymi kosztami finansowania prywatnego i negatywnym wpływem na zamożność gospodarstw domowych. W tym scenariuszu ryzyka zakłada się wyraźniejsze spowolnienie chińskiej gospodarki, niż przewiduje się w projekcjach z września 2023: realny PKB w 2024 spada o 1,4 pkt proc. poniżej poziomu scenariusza bazowego, natomiast w 2025 skutki spowolnienia są niewielkie (wykres A).^[8] W ujęciu międzynarodowym oddziaływanie tych zjawisk jest zasadniczo ograniczone i powoduje dezinflację, z uwagi na charakter szoków na rynkach nieruchomości mieszkaniowych i rynkach finansowych, które odbijają się na popycie zewnętrznym i cenach surowców – zwłaszcza cenach ropy, które w 2024 spadają o 4%. Dzieje się tak jednak przy założeniu, że spowolnienie nie wywoła dodatkowej niepewności na świecie, która mogłaby doprowadzić do większej zmienności na rynkach finansowych.

Wykres A

Scenariusz spowolnienia gospodarczego w Chinach

Ten scenariusz skutkuje osłabieniem się wzrostu gospodarczego i inflacji w strefie euro. Wskutek przyjętych założeń dynamika realnego PKB strefy euro w 2024 i w 2025 obniża się o 0,2 pkt proc. w porównaniu ze scenariuszem bazowym projekcji z września 2023, początkowo głównie pod wpływem spadku popytu światowego (zewnętrznego wobec strefy euro), natomiast w 2025 przede wszystkim za pośrednictwem kanałów finansowych (wykres B)^[9]. Zmiana cen ropy powoduje spadek inflacji w strefie euro o 0,1 pkt proc. w 2024. Wpływ niższych cen energii na inflację w strefie euro stopniowo zanika pod koniec horyzontu projekcji, w miarę przywracania równowagi między popytem a podażą na rynku surowców. Wzrasta natomiast oddziaływanie czynników handlowych oraz finansowych i przekłada się na spadek inflacji o kolejne 0,1 pkt. proc. w 2025.

Wykres B

Wpływ spowolnienia gospodarczego w Chinach na dynamikę realnego PKB i inflację HICP w strefie euro

(odchylenie od rocznej dynamiki ze scenariusza bazowego, w pkt proc.)

3 Perspektywy fiskalne

Według projekcji nastawienie polityki fiskalnej w 2023 i 2025 będzie neutralne, ale w 2024 ma się zacieśnić; w porównaniu z projekcjami czerwcowymi założenia fiskalne obejmują nieco większy stopień dyskrecjonalnego zacieśnienia polityki na poziomie strefy euro, zwłaszcza w 2023 (tabela 3). Przewiduje się, że nastawienie polityki fiskalnej w strefie euro, skorygowane o dotacje z NGEU, w 2023 będzie zasadniczo zrównoważone, lecz w 2024 znacznie się zacieśni, głównie z powodu wycofania prawie 75% środków wsparcia energetycznego i inflacyjnego z 2023. W 2025 ponownie ma być neutralne, ponieważ dalsze znoszenie środków wsparcia energetycznego będzie częściowo równoważone przez większe inwestycje, wspierane przez program NGEU i wzrost wydatków na obronność. Niemniej w porównaniu z rokiem 2019, czyli okresem przed pandemią, w projekcjach bazowych pozostawiono znaczne wsparcie fiskalne. Zmiany założeń fiskalnych od czasu projekcji z czerwca 2023 wynikają w dużej mierze ze zmniejszenia kompensacyjnych środków wsparcia energetycznego i inflacyjnego. W 2023 to zmniejszenie wynika głównie z sytuacji w Niemczech, gdzie ograniczono fiskalny koszt (brutto) środków wsparcia energetycznego, jako że zmiany cen energii spowodowały obniżenie kosztów istniejących górnych limitów cen, a przy tym nie wpłynęły bezpośrednio na inflację cen energii. W 2024 największe zmniejszenie wsparcia energetycznego ma być we Francji, głównie w związku ze zmianą programu zabezpieczenia cen energii elektrycznej polegającą na ograniczeniu wydatków z tego programu. Wskutek tego koszty fiskalne wsparcia się obniżą i zwiększy się inflacja cen energii. Oprócz odwrócenia kierunku oddziaływania środków związanych z energią przyczynami rewizji w zakresie łącznych środków dyskrecjonalnych są nieco wyższe wydatki na płace i inne cele.

Tabela 3

Perspektywy fiskalne strefy euro

(% PKB)

Perspektywy fiskalne strefy euro w horyzoncie projekcji mają się poprawić, ale w mniejszym stopniu, niż prognozowano w projekcjach z czerwca 2023. Przewiduje się, że deficyt budżetowy w latach 2023 i 2024 będzie się dalej obniżać, do 2,8% PKB, ale w 2025 ponownie nieco wzrośnie, do 2,9% PKB. Wynika to głównie z obniżenia deficytu pierwotnego skorygowanego o cykl koniunkturalny w latach 2023 i 2024 i jego późniejszego ustabilizowania w 2025 w połączeniu z lekkim wzrostem płatności odsetkowych w relacji do PKB. Przyczyną wyższego deficytu na koniec horyzontu projekcji – w porównaniu z projekcjami z czerwca 2023 – jest wzrost wydatków pierwotnych, w tym na zasiłki dla bezrobotnych. Według projekcji wskaźnik długu do PKB dla strefy euro będzie spadać i w 2025 wyniesie 88,5%, pod wpływem ujemnej różnicy między oprocentowaniem zadłużenia a stopą wzrostu PKB, która to różnica z naddatkiem równoważy deficyt pierwotny i oczekiwane dodatnie dostosowania deficytu do długu. W porównaniu z projekcjami czerwcowymi skalę obniżenia wskaźnika długu zrewidowano w dół, głównie z powodu kształtowania się różnicy między oprocentowaniem zadłużenia a stopą wzrostu PKB.

4 Ceny i koszty

Inflacja HICP według projekcji obniży się ze średnio 8,4% w 2022 do średnio 5,6% w 2023, 3,2% w 2024 i 2,1% w 2025. Przewiduje się, że inflacja ogółem, po ostrym spadku w 2023, w pierwszej połowie 2024 zasadniczo będzie się poruszać w trendzie bocznym, po czym w 2025 będzie dalej stopniowo spadać, a w trzecim kwartale 2025 osiągnie cel inflacyjny EBC (wykres 4). Ten spadek inflacji ogółem w horyzoncie projekcji wynika ze słabnącej, choć w różnym stopniu, rocznej dynamiki wszystkich głównych składowych. Na przebieg inflacji początkowo wpływa także silny efekt bazy w przypadku składowych „energia” i „żywność”, a w całym horyzoncie projekcji także środki polityki fiskalnej i założenia dotyczące cen surowców (wykres 5 i wykres 6).

Wykres 4

Inflacja HICP w strefie euro

(zmiany roczne w proc.)

Wykres 5

Wpływ efektu bazy dotyczącego składowych „żywność” i „energia” na inflację HICP ogółem

(pkt proc.)

Oczekuje się, że inflacja cen energii – po wzroście w 2024, związanym z wycofywaniem środków wsparcia fiskalnego – w 2025 będzie miała tylko nieznaczny wpływ na wzrost inflacji ogółem. Inflacja cen energii w krótkim okresie ma znacznie przyczynić się do spadku inflacji ogółem, a do ostatniego kwartału 2023 pozostanie ujemna, po czym w drugim kwartale 2024 osiągnie wartość dodatnią i wzrośnie do 7,4%. Uznaje się, że ten zwrot odzwierciedla ponowne podwyżki cen surowców energetycznych po spadkach z ubiegłego roku, zmianę kierunku efektu bazy od czwartego kwartału 2023 oraz wycofanie środków fiskalnych kompensujących ceny energii i inflację. Przewiduje się, że inflacja cen energii w 2025 spadnie do poziomu 1,4%, zasadniczo zgodnego z przyjętą w założeniach technicznych krzywą hurtowych cen ropy naftowej, gazu i energii elektrycznej.

Inflacja cen żywności według projekcji będzie nadal spadać z powodu znacznego efektu bazy, ustępowania presji cenowej w łańcuchu produkcyjnym oraz zakładanego spadku cen surowców żywnościowych w strefie euro. Roczna inflacja cen żywności, która w sierpniu 2023 wyniosła 9,8%, w drugim kwartale 2024 ma się obniżyć do 3,0%, co jest odzwierciedleniem wyraźnego osłabienia się inflacji cen żywności przetworzonej i nieprzetworzonej. Jednak do podtrzymania inflacji cen żywności mogą się przyczynić dynamiczne zmiany kosztów pracy oraz presja wzrostowa spowodowana niekorzystnymi warunkami pogodowymi, takimi jak niedawne susze. W miarę ustępowania presji wzrostowej związanej z surowcami żywnościowymi i normalizacji marż zysku, inflacja cen żywności w średnim okresie będzie stopniowo spadać i w 2025 wyniesie średnio 2,3%, choć pozostanie na nieco podwyższonym poziomie z powodu dynamicznego wzrostu kosztów pracy.

Wykres 6

Inflacja HICP w strefie euro w podziale na główne składowe

(zmiany roczne w proc., pkt proc.)

Według projekcji inflacja HICP z wyłączeniem cen energii i żywności (HICPX) będzie się nadal stopniowo obniżać, lecz w całym horyzoncie projekcji pozostanie na podwyższonym poziomie z powodu silnej, choć słabnącej, dynamiki płac (tabela 4 i wykres 7). Inflacja HICPX w sierpniu 2023 wyniosła 5,3%, a w 2024 ma spaść do 2,9%. Jeśli chodzi o jej dwie główne składowe, inflacja cen nieenergetycznych towarów przemysłowych według przewidywań spadnie bardziej niż inflacja cen usług, ponieważ słabnąca presja cenowa w łańcuchu produkcyjnym ma istotniejsze znaczenie dla inflacji cen towarów, a podwyższona presja wynikająca z rosnących kosztów pracy – dla inflacji cen usług. Ogólnie rzecz biorąc, oczekiwany spadek inflacji HICPX z 5,1% w 2023 do 2,2% w 2025 jest związany z ustępowaniem zatorów podażowych i oddziaływania cen energii, a także w coraz większym stopniu wynika z wpływu zacieśnienia polityki pieniężnej i normalizacji popytu w miarę wygasania skutków ponownego otwarcia gospodarki po pandemii. Przewidywany podwyższony poziom inflacji HICPX jest odzwierciedleniem faktu, że wpływ silnej, choć malejącej, dynamiki płac nominalnych ma zostać jedynie częściowo zrównoważony przez dostosowania marż zysku.

Wykres 7

Inflacja HICP w strefie euro z wyłączeniem cen energii i żywności

(zmiany roczne w proc.)

W porównaniu z projekcjami z czerwca 2023 projekcja inflacji HICP zarówno na 2023, jak i na 2024 została zrewidowana w górę o 0,2 pkt proc., a na 2025 – w dół o 0,1 pkt proc. Składowa „energia” na lata 2023 i 2024 została zrewidowana w górę z powodu niedawnych zaskakujących danych, wyższych cen terminowych ropy i zmian cen regulowanych. Te rewizje w górę zostały częściowo zrównoważone przez rewizje w dół składowych nieenergetycznych. Inflację cen żywności na 2023 zrewidowano w górę głównie pod wpływem jej zaskakująco dużych wzrostów, natomiast rewizje w dół na 2024 i 2025 wynikają z niższych założeń technicznych dotyczących cen producentów rolnych w strefie euro. Inflacja HICPX na 2023 pozostała niezmieniona, ale na lata 2024 i 2025 została zrewidowana w dół w związku z aprecjacją euro i słabszymi perspektywami popytu.

Tabela 4

Zmiany cen i kosztów w strefie euro

(zmiany roczne w proc.)

Według projekcji dynamika płac nominalnych z czasem będzie się stopniowo zmniejszać, choć pozostanie podwyższona z powodu utrzymującego się zacieśnienia rynków pracy oraz podwyżek płac minimalnych i kompensowania inflacji. Dynamika przeciętnego wynagrodzenia według projekcji spadnie z 5,3% w roku 2023 do 3,8% w 2025. W porównaniu z projekcjami czerwcowymi ta dynamika na 2023 pozostaje bez zmian, natomiast w latach 2024 i 2025 ma się nieco osłabić pod wpływem pogarszającej się sytuacji na rynku pracy. Przewiduje się, że spadek siły nabywczej notowany od czasu gwałtownego wzrostu inflacji zostanie zrekompensowany dopiero na koniec horyzontu projekcji. Dynamika jednostkowych kosztów pracy w 2023 powinna osiągnąć maksimum, po czym w 2024 i 2025 będzie się obniżać, w warunkach spadającej dynamiki płac i poprawiającej się produktywności pracy (wykres 8).

Wykres 8

Jednostkowe koszty pracy w strefie euro w podziale na składowe

(zmiany roczne w proc., pkt proc.)

Przewiduje się, że wewnętrzna presja cenowa, mierzona wzrostem deflatora PKB, w horyzoncie projekcji będzie się stopniowo obniżać z obecnego wysokiego poziomu (wykres 9). Roczna dynamika deflatora PKB według projekcji osiągnęła maksimum (rekordowo wysoki poziom 6,3%) w pierwszym i drugim kwartale 2023 i będzie się stopniowo obniżać do poziomu 2,0% na koniec 2025. Spadek ten wynika zarówno ze zmniejszania się dynamiki jednostkowych kosztów pracy, jak i z wolniejszego wzrostu zysków jednostkowych. Czynniki wyjątkowe, które wpływały na marże zysku przedsiębiorstw w 2021 i 2022, prawdopodobnie będą też wpływać na nie w pierwszej połowie 2023. Natomiast ustępowanie zatorów podażowych, osłabienie się zagregowanego popytu i silna dynamika płac przez większość horyzontu projekcji przekładają się na obniżanie wskaźników zysku w horyzoncie projekcji^[10]. Według przewidywań zyski jednostkowe do połowy 2024 będą spadać i, wraz z dezinflacyjnym oddziaływaniem poprawy warunków wymiany handlowej i wzrostem wydajności, pomogą zamortyzować stosunkowo silną dynamikę kosztów pracy. Zyski jednostkowe od drugiej połowy 2024 będą rosnąć, ponieważ osłabienie dynamiki kosztów pracy korzystnie wpłynie na proces ustalania cen w przedsiębiorstwach.

Wykres 9

Deflator PKB w strefie euro w podziale na składowe w ujęciu dochodowym

(zmiany roczne w proc., pkt proc.)

Po skoku w 2022 roczna dynamika cen importu w 2023 według oczekiwań będzie ujemna, co doprowadzi do poprawy warunków wymiany handlowej w horyzoncie projekcji. Oczekuje się, że deflator importu, który w 2022 gwałtownie wzrósł o 17,4%, w 2023 ostro się obniży i skurczy, w związku z zanikaniem zatorów podażowych w imporcie czynników produkcji, po czym w 2024 i 2025 dynamika inflacji stanie się dodatnia, zgodnie z zakładanym przebiegiem cen surowców energetycznych oraz umiarkowanym wzrostem cen surowców z wyłączeniem żywności.

Ramka 4
Analiza wrażliwości: alternatywne ścieżki cen energii i żywności

Biorąc pod uwagę dużą niepewność co do kształtowania się przyszłych cen energii, wyprowadza się alternatywne ścieżki cen energii na podstawie cen ropy i gazu wynikających z notowań opcji oraz założenia ceny stałej, żeby ocenić wpływ tych alternatywnych ścieżek na perspektywy inflacji HICP i dynamiki realnego PKB. W tej analizie stosuje się syntetyczny indeks cen energii, który obejmuje ceny terminowe zarówno ropy, jak i gazu. Alternatywne ścieżki spadku i wzrostu zostały wyprowadzone z 25. percentyla i 75. percentyla rozkładu gęstości cen ropy i gazu wynikającego z notowań opcji (przy założeniu neutralności względem ryzyka) na 22 sierpnia 2023, czyli datę graniczną dla założeń technicznych. Oba rozkłady wskazują na ryzyka wzrostowe w odniesieniu do założeń technicznych zawartych w projekcjach z września 2023. Ryzyka te są szczególnie wyraźne w przypadku cen terminowych gazu ze względu na wciąż napiętą i niestabilną sytuację na rynku gazu z powodu wojny w Ukrainie. Dodatkowo w odniesieniu do cen zarówno ropy, jak i gazu analizuje się założenie ceny stałej. Skutki tych alternatywnych ścieżek ocenia się przy użyciu różnych modeli makroekonomicznych stosowanych przez ekspertów EBC i Eurosystemu przy sporządzaniu projekcji. W poniższej tabeli przedstawiono w ujęciu średnim skutki dla dynamiki realnego PKB i inflacji HICP uzyskane w tych modelach.

Tabela A

Skutki alternatywnych ścieżek cen energii

Podobna analiza wrażliwości została przeprowadzona przy użyciu alternatywnych ścieżek cen międzynarodowych cen żywności, w przypadku których przeważają czynniki wzrostowe. W tej analizie założono, że międzynarodowe ceny surowców żywnościowych dla pszenicy i kukurydzy podążają za 10. i 90. percentylem rozkładów cen wynikających z notowań opcji na 22 sierpnia. W tych rozkładach przeważają czynniki wzrostowe, co prawdopodobnie wynika z łącznego wpływu ryzyk związanych ze zmianą klimatu oraz zjawiska El Niño, który może spotęgować i tak już prawdopodobnie większą częstotliwość ekstremalnych zjawisk pogodowych spowodowanych ogólnie zmianą klimatu, a także z utrzymującej się niepewności co do światowych dostaw zboża w związku z wojną w Ukrainie. Skutki alternatywnych ścieżek dla projekcji inflacji w strefie euro ocenia się przy użyciu elastyczności pochodzących z modeli makroekonomicznych Eurosystemu stosowanych w projekcjach. Te skutki przedstawiono w poniższej tabeli. Wpływ wyższych cen żywności na dynamikę realnego PKB strefy euro byłby znikomy.

Tabela B

Skutki alternatywnych ścieżek cen żywności

(odchylenia od dynamiki ze scenariusza bazowego, w pkt proc.)

Ramka 5
Prognozy innych instytucji

Wiele instytucji – zarówno organizacji międzynarodowych, jak i podmiotów z sektora prywatnego – sporządza prognozy dla strefy euro. Jednak te prognozy nie są w pełni porównywalne ani między sobą, ani z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów EBC, ponieważ finalizuje się je w różnych terminach. Ponadto w tych prognozach stosuje się różne metody wyprowadzania założeń dotyczących zmiennych fiskalnych, finansowych i zewnętrznych, w tym cen ropy, gazu i innych surowców. Przyjmuje się także różne podejścia do korygowania danych dotyczących realnego PKB o liczbę dni roboczych.

Tabela

Zestawienie najnowszych prognoz dynamiki realnego PKB i inflacji HICP dla strefy euro

(zmiany roczne w proc.)

Projekcje ekspertów EBC z września 2023 mieszczą się w przedziałach innych prognoz dotyczących dynamiki PKB i inflacji. Projekcje ekspertów EBC dotyczące dynamiki PKB na 2023 są nieznacznie wyższe od prognoz podmiotów z sektora prywatnego oraz nieco niższe od prognoz MFW (World Economic Outlook Update), Komisji Europejskiej (European Economic Forecast. Summer 2023 (Interim)) i OECD. Projekcje ekspertów EBC na 2024 należą do najniższych, ale są nieco powyżej prognozy opublikowanej przez Consensus Economics. Projekcje ekspertów EBC na 2025 są zbliżone do innych dostępnych prognoz na ten rok. Jeśli chodzi o inflację HICP, projekcje ekspertów EBC na 2024 należą do najwyższych prognoz i są zgodne z prognozą OECD, ale znacznie powyżej prognozy Consensus Economics. W odniesieniu do 2025 mieszczą się w wąskim przedziale innych prognoz.