KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 12 grudnia 2024

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na konferencji prasowej.

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych. W szczególności decyzja o obniżeniu stopy depozytu w banku centralnym, która służy nam do sterowania nastawieniem polityki pieniężnej, wynika z naszej aktualnej oceny perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej.

Proces dezinflacji wyraźnie postępuje. Eksperci oceniają, że inflacja ogółem wyniesie średnio 2,4% w 2024, 2,1% w 2025, 1,9% w 2026 i 2,1% w 2027, gdy uruchomiony zostanie rozszerzony unijny system handlu uprawnieniami do emisji. Eksperci przewidują, że inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności wyniesie średnio 2,9% w 2024, 2,3% w 2025 oraz 1,9% zarówno w 2026, jak i w 2027.

Z większości wskaźników inflacji bazowej wynika, że inflacja trwale ustabilizuje się na poziomie zbliżonym do naszego celu średniookresowego wynoszącego 2%. Inflacja wewnętrzna obniżyła się, ale pozostaje wysoka, głównie dlatego, że płace i ceny w różnych sektorach nadal dostosowują się ze znacznym opóźnieniem do wcześniejszego gwałtownego wzrostu inflacji.

Warunki finansowania stają się łagodniejsze, ponieważ nasze ostatnie obniżki stóp procentowych stopniowo wpływają na spadek kosztu kredytów dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Warunki finansowania nadal są jednak zaostrzone, ponieważ nasza polityka pieniężna pozostaje restrykcyjna, a wcześniejsze podwyżki stóp procentowych w dalszym ciągu oddziałują na poziom kredytów do spłaty.

Eksperci obecnie przewidują wolniejsze tempo ożywienia gospodarczego niż w projekcjach wrześniowych. Chociaż dynamika PKB w trzecim kwartale tego roku wzrosła, w bieżącym kwartale – według wskaźników ankietowych – obniżyła się. Eksperci oceniają, że gospodarka odnotuje wzrost o 0,7% w 2024, 1,1% w 2025, 1,4% w 2026 i 1,3% w 2027. Przewidywane ożywienie opiera się głównie na rosnących dochodach realnych, które powinny wpłynąć na wzrost spożycia gospodarstw domowych, oraz wzroście inwestycji przedsiębiorstw. Stopniowe zanikanie oddziaływania restrykcyjnej polityki pieniężnej z czasem powinno się przyczynić do zwiększenia popytu wewnętrznego.

Jesteśmy zdeterminowani w dążeniu do tego, by inflacja trwale ustabilizowała się na docelowym poziomie 2% w średnim okresie. Będziemy ustalać odpowiednie nastawienie polityki pieniężnej na podstawie danych i na bieżąco, z posiedzenia na posiedzenie. W szczególności decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamiki inflacji bazowej oraz siły transmisji polityki pieniężnej. Nie deklarujemy z góry określonej ścieżki stóp.

Podjęte dziś decyzje są przedstawione w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej.

Wytłumaczę teraz bardziej szczegółowo, jak oceniamy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Gospodarka w trzecim kwartale odnotowała wzrost o 0,4%, który jest większy, niż przewidywano. Dynamika PKB wynikała głównie ze wzrostu spożycia, częściowo odzwierciedlającego jednorazowe czynniki napędzające turystykę w okresie letnim, oraz z gromadzenia zapasów przez firmy. Według najnowszych informacji ta dynamika jednak się obniża. Badania ankietowe wskazują, że produkcja w przetwórstwie przemysłowym wciąż się zmniejsza, a tempo wzrostu w sektorze usług spada. W obliczu słabego popytu i bardzo niepewnych perspektyw firmy wstrzymują się z inwestycjami. Eksport jest również słaby, a niektórym europejskim sektorom trudno jest utrzymać konkurencyjność.

Rynek pracy pozostaje odporny. Zatrudnienie w trzecim kwartale wzrosło o 0,2%, czyli ponownie więcej, niż oczekiwano. Stopa bezrobocia w październiku utrzymała się na rekordowo niskim poziomie 6,3%. Jednocześnie popyt na pracę nadal słabnie. Wskaźnik wolnych miejsc pracy w trzecim kwartale spadł do 2,5%, czyli o 0,8 punktu procentowego poniżej poziomu maksymalnego, a badania ankietowe wskazują także, że w bieżącym kwartale przybywa mniej nowych miejsc pracy.

Gospodarka powinna z czasem się umacniać, chociaż wolniej, niż wcześniej oczekiwano. Wzrost płac realnych powinien zwiększyć wydatki gospodarstw domowych. Większa przystępność cenowa kredytów powinna pobudzić spożycie i inwestycje. Jeśli nie nasilą się napięcia handlowe, ożywienie gospodarcze powinno być wspierane przez eksport w miarę zwiększającego się popytu światowego.

Polityka fiskalna i polityka strukturalna powinny służyć podniesieniu produktywności, konkurencyjności i odporności gospodarki. Kluczowe znaczenie ma szybkie podjęcie działań – w postaci konkretnej i ambitnej polityki strukturalnej – w związku z propozycjami Maria Draghiego na rzecz poprawy konkurencyjności Europy i propozycjami Enrica Letty na rzecz wzmocnienia jednolitego rynku. Z zadowoleniem przyjmujemy ocenę średniookresowych rządowych planów dotyczących polityki fiskalnej i polityki strukturalnej dokonaną przez Komisję Europejską w ramach zreformowanych unijnych ram zarządzania gospodarczego. Rządy powinny teraz skupić się na pełnym i niezwłocznym wykonaniu swoich zobowiązań wynikających z tych ram. To pomoże trwale obniżyć deficyty budżetowe i wskaźniki zadłużenia, a jednocześnie priorytetowo potraktować prowzrostowe reformy i inwestycje.

Inflacja

Według szybkiego szacunku Eurostatu roczna inflacja wzrosła z 2,0% w październiku do 2,3% w listopadzie, co było oczekiwane i wynikało głównie z dodatniego efektu bazy związanego z cenami energii. Inflacja cen żywności obniżyła się do 2,8%, a inflacja cen usług – do 3,9%. Inflacja cen towarów wzrosła do 0,7%.

Inflacja wewnętrzna, która ściśle podąża za inflacją cen usług, w październiku ponownie nieco się obniżyła. Pozostaje jednak wysoka, na poziomie 4,2%. Jest odzwierciedleniem silnej presji płacowej oraz faktu, że ceny niektórych usług nadal dostosowują się z opóźnieniem do wcześniejszego gwałtownego wzrostu inflacji. W tym kontekście inflacja bazowa ogólnie kształtuje się zgodnie z trwałym powrotem inflacji do docelowego poziomu.

Dynamika przeciętnego wynagrodzenia zmniejszyła się z 4,7% w drugim kwartale do 4,4% w trzecim kwartale. To – w warunkach stabilnej wydajności – przyczyniło się do spadku dynamiki jednostkowych kosztów pracy. Eksperci przewidują się, że koszty pracy w horyzoncie projekcji będą rosnąć wolniej z powodu niższej dynamiki płac i wyższej dynamiki wydajności. Ponadto zyski powinny w dalszym ciągu częściowo kompensować wpływ wyższych kosztów pracy na ceny, zwłaszcza w najbliższym czasie.

Oczekujemy, że inflacja w najbliższym czasie będzie oscylować wokół obecnego poziomu, ponieważ w jej rocznej stopie przestaną być ujmowane wcześniejsze ostre spadki cen energii. Następnie inflacja powinna się trwale ustabilizować na poziomie zbliżonym do celu średniookresowego wynoszącego 2%. Procesowi temu powinny sprzyjać słabnięcie presji związanej z kosztami pracy i utrzymujący się wpływ wcześniejszego zacieśnienia naszej polityki pieniężnej na ceny konsumpcyjne. Większość miar długookresowych oczekiwań inflacyjnych wynosi około 2%, a rynkowe wskaźniki średnio- i długookresowych oczekiwań inflacyjnych wymiernie spadły od październikowego posiedzenia Rady Prezesów.

Ocena ryzyka

W bilansie ryzyka dla wzrostu gospodarczego nadal przeważają czynniki spadkowe. Ryzyko wzrostu napięć w handlu światowym może odbić się na dynamice PKB strefy euro przez stłumienie eksportu i osłabienie gospodarki światowej. Spadek zaufania może doprowadzić do tego, że tempo odbicia spożycia i inwestycji będzie niższe, niż się oczekuje. Wpływ tego czynnika mogą nasilić zagrożenia geopolityczne, takie jak nieuzasadniona wojna Rosji przeciwko Ukrainie i tragiczny konflikt na Bliskim Wschodzie, potencjalnie skutkujące zakłóceniem dostaw energii i handlu światowego. Wzrost gospodarczy może być też niższy, jeśli opóźnione oddziaływanie zacieśnienia polityki pieniężnej będzie trwać dłużej, niż oczekiwano. Wzrost gospodarczy może być wyższy, jeśli łagodniejsze warunki finansowania i coraz niższa inflacja doprowadzą do szybszego odbicia spożycia wewnętrznego i inwestycji.

Inflacja może okazać się wyższa, jeśli wzrost płac lub zysków będzie większy, niż oczekiwano. Do proinflacyjnych czynników ryzyka należą także zwiększone napięcia geopolityczne, które mogą powodować w najbliższym czasie podbijanie cen energii i kosztów przewozu towarów oraz zakłócać handel światowy. Ponadto ekstremalne zdarzenia pogodowe i – ogólnie – coraz bardziej widoczne przejawy kryzysu klimatycznego mogą skutkować większym, niż się przewiduje, wzrostem cen żywności. Z kolei nadspodziewanie duży spadek inflacji może nastąpić, jeśli niskie zaufanie i obawy dotyczące wydarzeń geopolitycznych nie pozwolą na tak szybkie, jak się tego oczekuje, ożywienie spożycia i inwestycji, jeśli polityka pieniężna stłumi popyt w większym stopniu, niż przewidywano, lub jeśli otoczenie gospodarcze w pozostałej części świata niespodziewanie się pogorszy. Nasilenie się napięć w handlu światowym może spowodować, że perspektywy inflacji w strefie euro będą bardziej niepewne.

Warunki finansowe i monetarne

Od naszego październikowego posiedzenia rynkowe stopy procentowe w strefie euro dalej się obniżyły, odzwierciedlając postrzegane pogorszenie się perspektyw gospodarczych. Chociaż warunki finansowania pozostają restrykcyjne, nasze obniżki stóp procentowych stopniowo wpływają na spadek kosztu kredytów dla firm i gospodarstw domowych.

Średnie oprocentowanie nowych kredytów dla firm w październiku wynosiło 4,7%, czyli ponad pół punktu procentowego poniżej poziomu maksymalnego sprzed roku. Koszt emisji długu rynkowego spadł o ponad jeden punkt procentowy w stosunku do poziomu maksymalnego. Średnie oprocentowanie nowych kredytów hipotecznych, które w październiku wynosiło 3,6%, jest o około pół punktu procentowego niższe niż jego najwyższa wartość z 2023, ale średnie oprocentowanie kredytów hipotecznych do spłaty nadal ma rosnąć.

Akcja kredytowa dla firm, która była niewielka, stopniowo się zwiększyła: w październiku wzrosła o 1,2% w porównaniu z poprzednim rokiem. Roczna emisja dłużnych papierów wartościowych w sektorze przedsiębiorstw zwiększyła się o 3,1%, podobnie jak w poprzednich miesiącach. Dynamika kredytów hipotecznych w październiku nadal stopniowo rosła i wyniosła 0,8% w ujęciu rocznym.

Zgodnie z naszą strategią polityki pieniężnej Rada Prezesów dokonuje gruntownej oceny powiązań między tą polityką a stabilnością finansową. Banki w strefie euro pozostają odporne i niewiele jest oznak napięć na rynkach finansowych. Mimo to ryzyko dla stabilności finansowej pozostają wysokie. Pierwszą linią obrony przeciwko narastaniu podatności na ryzyko finansowe pozostaje polityka makroostrożnościowa, która przyczynia się do zwiększenia odporności i ochrony przestrzeni makroostrożnościowej.

Podsumowanie

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych. W szczególności decyzja o obniżeniu stopy depozytu w banku centralnym, która służy nam do sterowania nastawieniem polityki pieniężnej, wynika z naszej aktualnej oceny perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. Jesteśmy zdeterminowani w dążeniu do tego, by inflacja trwale ustabilizowała się na docelowym poziomie 2% w średnim okresie. Będziemy ustalać odpowiednie nastawienie polityki pieniężnej na podstawie danych i na bieżąco, z posiedzenia na posiedzenie. W szczególności decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamiki inflacji bazowej oraz siły transmisji polityki pieniężnej. Nie deklarujemy z góry określonej ścieżki stóp.

Niezależnie od sytuacji jesteśmy gotowi odpowiednio dostosowywać wszystkie instrumenty w ramach swojego mandatu, by doprowadzić do trwałego ustabilizowania się inflacji na średniookresowym docelowym poziomie i utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej.

Odpowiemy teraz chętnie na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.