ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 12 Δεκεμβρίου 2024

Καλησπέρα, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε στη συνέντευξη Τύπου μας.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Ειδικότερα, η απόφαση να μειώσουμε το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων – το επιτόκιο με το οποίο δίνουμε την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής – βασίζεται στην επικαιροποιημένη αξιολόγησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.

Η διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού βρίσκεται σε καλό δρόμο. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,4% το 2024, 2,1% το 2025, 1,9% το 2026 και 2,1% το 2027 όταν τεθεί σε λειτουργία το διευρυμένο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ. Σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό χωρίς τις τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής, οι εμπειρογνώμονες προβλέπουν ότι θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,9% το 2024, 2,3% το 2025 και 1,9% τόσο το 2026 όσο και το 2027.

Οι περισσότεροι δείκτες του υποκείμενου πληθωρισμού υποδηλώνουν ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί γύρω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2% σε διατηρήσιμη βάση. Ο εγχώριος πληθωρισμός υποχώρησε αλλά παραμένει υψηλός, κυρίως επειδή οι μισθοί και οι τιμές σε ορισμένους τομείς εξακολουθούν να προσαρμόζονται με σημαντική καθυστέρηση στην προηγούμενη έντονη άνοδο του πληθωρισμού.

Οι συνθήκες χρηματοδότησης χαλαρώνουν, καθώς οι πρόσφατες μειώσεις των επιτοκίων μας σταδιακά καθιστούν τη λήψη νέων δανείων λιγότερο δαπανηρή για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Αλλά εξακολουθούν να είναι αυστηρές επειδή η νομισματική μας πολιτική παραμένει σε περιοριστικά επίπεδα και οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων συνεχίζουν να μεταδίδονται στα ανεξόφλητα υπόλοιπα των πιστώσεων.

Οι εμπειρογνώμονες αναμένουν τώρα βραδύτερη οικονομική ανάκαμψη σε σχέση με τις προβολές του Σεπτεμβρίου. Αν και ο ρυθμός ανάπτυξης επιταχύνθηκε το γ΄ τρίμηνο του τρέχοντος έτους, οι δείκτες ερευνών υποδηλώνουν ότι υποχώρησε το τρέχον τρίμηνο. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας θα είναι 0,7% το 2024, 1,1% το 2025, 1,4% το 2026 και 1,3% το 2027. Η προβλεπόμενη ανάκαμψη οφείλεται κυρίως στην άνοδο των πραγματικών εισοδημάτων – που θα πρέπει να επιτρέψει στα νοικοκυριά να καταναλώνουν περισσότερο – και στην αύξηση των επενδύσεων από τις επιχειρήσεις. Με την πάροδο του χρόνου, η σταδιακή εξασθένηση των επιδράσεων της συσταλτικής νομισματικής πολιτικής θα πρέπει να στηρίξει την ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης.

Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί με διατηρήσιμο τρόπο στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Θα ακολουθήσουμε μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και θα λαμβάνουμε αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό της κατάλληλης κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική. Δεν δεσμευόμαστε εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων.

Οι αποφάσεις που ελήφθησαν σήμερα παρουσιάζονται σε δελτίο Τύπου διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο μας.

Θα σας παρουσιάσω τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες το πώς περιμένουμε ότι θα εξελιχθεί η οικονομία και ο πληθωρισμός και στη συνέχεια θα εξηγήσω την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες.

Οικονομική δραστηριότητα

Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας ήταν 0,4% το γ΄ τρίμηνο, υπερβαίνοντας τις προσδοκίες. Η ανάπτυξη οφείλεται κυρίως στην αύξηση της κατανάλωσης, εν μέρει αντανακλώντας έκτακτους παράγοντες που έδωσαν ώθηση στον τουρισμό στη διάρκεια του καλοκαιριού, και στη συσσώρευση αποθεμάτων από τις επιχειρήσεις. Όμως οι τελευταίες πληροφορίες υποδηλώνουν ότι αυτή η δυναμική υποχωρεί. Οι δείκτες δείχνουν ότι ο τομέας της μεταποίησης εξακολουθεί να συρρικνώνεται και o ρυθμός ανάπτυξης του τομέα των υπηρεσιών επιβραδύνεται. Οι επιχειρήσεις περιορίζουν τις δαπάνες τους για επενδύσεις σε ένα περιβάλλον υποτονικής ζήτησης και πολύ αβέβαιων προοπτικών. Οι εξαγωγές είναι επίσης υποτονικές, καθώς ορισμένοι ευρωπαϊκοί κλάδοι θεωρούν ότι είναι δύσκολο να παραμείνουν ανταγωνιστικοί.

Η αγορά εργασίας εξακολουθεί να είναι ανθεκτική. Ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης ήταν 0,2% το γ΄ τρίμηνο, και πάλι υψηλότερος από ό,τι αναμενόταν. Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 6,3% τον Οκτώβριο. Παράλληλα, η ζήτηση εργατικού δυναμικού εξακολουθεί να υποχωρεί. Το ποσοστό κενών θέσεων εργασίας μειώθηκε σε 2,5% το γ΄ τρίμηνο, 0,8 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από το υψηλότερο επίπεδο στο οποίο είχε διαμορφωθεί, και οι έρευνες δείχνουν επίσης ότι δημιουργούνται λιγότερες θέσεις εργασίας το τρέχον τρίμηνο.

Η οικονομία θα πρέπει να ενισχυθεί με την πάροδο του χρόνου, αν και με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως. Η άνοδος των πραγματικών μισθών θα πρέπει να ενισχύσει τις δαπάνες των νοικοκυριών. Οι πιο προσιτές πιστώσεις θα πρέπει να δώσουν ώθηση στην κατανάλωση και στις επενδύσεις. Υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων, οι εξαγωγές θα πρέπει να στηρίξουν την ανάκαμψη καθώς η παγκόσμια ζήτηση θα αυξάνεται.

Οι δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές θα πρέπει να ενισχύσουν την παραγωγικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα της οικονομίας. Είναι καίριας σημασίας να αναλάβουμε γρήγορα περαιτέρω δράση, με συγκεκριμένες και φιλόδοξες διαρθρωτικές πολιτικές, σε συνέχεια των προτάσεων του Mario Draghi για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και των προτάσεων του Enrico Letta για την ενδυνάμωση της Ενιαίας Αγοράς. Επικροτούμε την αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των μεσοπρόθεσμων σχεδίων των κυβερνήσεων για τις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές, ως μέρος του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει τώρα να επικεντρωθούν στην πλήρη και χωρίς καθυστέρηση υλοποίηση των δεσμεύσεών τους σύμφωνα με αυτό το πλαίσιο. Έτσι, θα διασφαλιστεί η μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και των δεικτών του χρέους σε διατηρήσιμη βάση και παράλληλα θα δοθεί προτεραιότητα στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη.

Πληθωρισμός

Ο ετήσιος πληθωρισμός αυξήθηκε σε 2,3% τον Νοέμβριο, σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, από 2,0% τον Οκτώβριο. Αυτή η αύξηση, η οποία αναμενόταν, αντανακλούσε πρωτίστως την ανοδική επίδραση της βάσης σύγκρισης, που σχετίζεται με τις τιμές της ενέργειας. Ο πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής υποχώρησε σε 2,8% και ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών σε 3,9%. Ο πληθωρισμός των τιμών των αγαθών αυξήθηκε σε 0,7%.

Ο εγχώριος πληθωρισμός, που παρακολουθεί στενά τον πληθωρισμό των τιμών των υπηρεσιών, πάλι υποχώρησε ελαφρώς τον Οκτώβριο. Όμως, σε επίπεδο 4,2%, εξακολουθεί να είναι υψηλός. Αυτό αντανακλά τις ισχυρές πιέσεις από την πλευρά των μισθών και το γεγονός ότι ορισμένες τιμές των υπηρεσιών εξακολουθούν να προσαρμόζονται με καθυστέρηση στην προηγούμενη έντονη αύξηση του πληθωρισμού. Πέραν τούτου, ο υποκείμενος πληθωρισμός σε γενικές γραμμές εξελίσσεται συμβαδίζοντας με τη διατηρήσιμη επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο.

Ο ρυθμός αύξησης των αμοιβών ανά απασχολούμενο υποχώρησε σε 4,4% το γ΄ τρίμηνο, από 4,7% το β΄ τρίμηνο. Εν μέσω σταθερής παραγωγικότητας, αυτό συνέβαλε σε έναν βραδύτερο ρυθμό μεταβολής του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Οι εμπειρογνώμονες περιμένουν ότι το κόστος εργασίας θα αυξηθεί με βραδύτερο ρυθμό στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής ως αποτέλεσμα της χαμηλότερης ανόδου των μισθών και της υψηλότερης αύξησης της παραγωγικότητας. Επιπλέον, τα κέρδη θα πρέπει να συνεχίσουν να αντισταθμίζουν εν μέρει τις επιδράσεις του υψηλότερου κόστους εργασίας στις τιμές, ιδίως σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.

Περιμένουμε ότι ο πληθωρισμός θα διακυμανθεί γύρω από το τρέχον επίπεδό του σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς οι προηγούμενες απότομες μειώσεις των τιμών της ενέργειας θα εξακολουθούν να μην περιλαμβάνονται στους ετήσιους ρυθμούς. Στη συνέχεια, θα σταθεροποιηθεί σε διατηρήσιμη βάση γύρω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%, Η υποχώρηση των πιέσεων από την πλευρά του κόστους εργασίας και η συνεχιζόμενη επίδραση της προηγούμενης συσταλτικής μεταβολής της νομισματικής πολιτικής στις τιμές καταναλωτή θα πρέπει να βοηθήσουν αυτήν τη διαδικασία. Οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό διαμορφώνονται γύρω στο 2% και οι δείκτες που βασίζονται στις αγορές για τη μεσοπρόθεσμη και πιο μακροπρόθεσμη αντιστάθμιση του πληθωρισμού μειώθηκαν σημαντικά μετά από τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Οκτωβρίου.

Αξιολόγηση κινδύνων

Οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη εξακολουθούν να είναι καθοδικοί. Ο κίνδυνος για μεγαλύτερη τριβή στο παγκόσμιο εμπόριο θα μπορούσε να επηρεάσει ανασταλτικά την ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ μειώνοντας τις εξαγωγές και εξασθενίζοντας την παγκόσμια οικονομία. Η χαμηλότερη εμπιστοσύνη θα μπορούσε να εμποδίσει την κατανάλωση και τις επενδύσεις να ανακάμψουν όσο γρήγορα αναμένεται. Αυτό θα μπορούσε να ενισχυθεί από γεωπολιτικούς κινδύνους, όπως ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τραγική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, που θα μπορούσαν να διαταράξουν τον ενεργειακό εφοδιασμό και το παγκόσμιο εμπόριο. Η ανάπτυξη θα μπορούσε επίσης να είναι χαμηλότερη εάν οι επιδράσεις της συσταλτικής μεταβολής της νομισματικής πολιτικής που εκδηλώνονται με χρονική υστέρηση διαρκέσουν περισσότερο από ό,τι αναμένεται. Θα μπορούσε να είναι υψηλότερη αν οι χαλαρότερες συνθήκες χρηματοδότησης και η υποχώρηση του πληθωρισμού επιτρέψουν στην εγχώρια κατανάλωση και στις επενδύσεις να ανακάμψουν ταχύτερα.

Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να διαμορφωθεί σε υψηλότερο επίπεδο εάν οι μισθοί ή τα κέρδη αυξηθούν περισσότερο από ό,τι αναμένεται. Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό απορρέουν επίσης από τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές της ενέργειας και το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών προς τα πάνω σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και να διαταράξουν το παγκόσμιο εμπόριο. Επιπλέον, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, και η εξελισσόμενη κλιματική κρίση γενικότερα, θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές των ειδών διατροφής προς τα πάνω περισσότερο από ό,τι αναμένεται. Αντιθέτως, ο πληθωρισμός μπορεί να διαμορφωθεί σε απροσδόκητα χαμηλά επίπεδα εάν η χαμηλή εμπιστοσύνη και οι ανησυχίες σχετικά με γεωπολιτικά γεγονότα εμποδίσουν την κατανάλωση και τις επενδύσεις να ανακάμψουν όσο γρήγορα αναμένεται, εάν η νομισματική πολιτική περιορίσει τη ζήτηση περισσότερο από ό,τι αναμένεται ή εάν το οικονομικό περιβάλλον στον υπόλοιπο κόσμο επιδεινωθεί απρόσμενα. Περισσότερες τριβές στο παγκόσμιο εμπόριο θα μπορούσαν να κάνουν πιο αβέβαιες τις προοπτικές για τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Τα επιτόκια της αγοράς στη ζώνη του ευρώ μειώθηκαν περαιτέρω μετά τη συνεδρίασή μας του Οκτωβρίου, αντανακλώντας την εκτίμηση για επιδείνωση των προοπτικών της οικονομίας. Αν και οι συνθήκες χρηματοδότησης παραμένουν περιοριστικές, οι μειώσεις των επιτοκίων μας καθιστούν σταδιακά τη λήψη δανείων λιγότερο δαπανηρή για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Το μέσο επιτόκιο για νέα δάνεια προς επιχειρήσεις ήταν 4,7% τον Οκτώβριο, πάνω από μισή ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερο από το υψηλότερο επίπεδο στο οποίο είχε διαμορφωθεί ένα έτος νωρίτερα. Το κόστος χρηματοδότησης των επιχειρήσεων μέσω της έκδοσης χρεογράφων μειώθηκε πάνω από μία ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το υψηλότερο επίπεδο που είχε σημειωθεί. Το μέσο επιτόκιο των νέων ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων, σε 3,6% τον Οκτώβριο, είναι περίπου μισή ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερο σε σχέση με το υψηλότερο επίπεδό του το 2023, παρόλο που το μέσο επιτόκιο του ανεξόφλητου υπολοίπου των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων θα συνεχίσει να αυξάνεται.

Τα τραπεζικά δάνεια προς τις επιχειρήσεις σημείωσαν σταδιακή άνοδο από χαμηλά επίπεδα και αυξήθηκαν κατά 1,2% τον Οκτώβριο σε σχέση με ένα έτος νωρίτερα. Τα χρεόγραφα που εκδόθηκαν από τις επιχειρήσεις αυξήθηκαν με ρυθμό 3,1% σε ετήσιους όρους, αύξηση παρόμοια με αυτήν που σημειώθηκε τους προηγούμενους μήνες. Η χορήγηση ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων συνέχισε να αυξάνεται σταδιακά τον Οκτώβριο, με ετήσιο ρυθμό μεταβολής 0,8%.

Σύμφωνα με τη στρατηγική μας για τη νομισματική πολιτική, το Διοικητικό Συμβούλιο αξιολόγησε διεξοδικά τις σχέσεις μεταξύ νομισματικής πολιτικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ παραμένουν ανθεκτικές και υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις για ένταση στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι κίνδυνοι για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα όμως παραμένουν αυξημένοι. Η μακροπροληπτική πολιτική παραμένει η πρώτη γραμμή άμυνας κατά της συσσώρευσης χρηματοπιστωτικών ευπαθειών, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα και διατηρώντας μακροπροληπτικό χώρο.

Συμπεράσματα

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Ειδικότερα, η απόφαση να μειώσουμε το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων – το επιτόκιο με το οποίο δίνουμε την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής – βασίζεται στην επικαιροποιημένη αξιολόγησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί με διατηρήσιμο τρόπο στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Θα ακολουθήσουμε μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και θα λαμβάνουμε αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό της κατάλληλης κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική. Δεν δεσμευόμαστε εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων.

Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας εντός των ορίων της εντολής που μας έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί με διατηρήσιμο τρόπο στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διαφυλάξουμε την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.