Stel uw vraag

De Europese Centrale Bank (ECB) is de centrale bank van het eurogebied en volgt de voorraad en omloop van de eurobankbiljetten en -munten op de voet. Onze hoofddoelstelling is de prijzen stabiel houden. Dat doen we vooral door passende rentetarieven vast te stellen.

We zijn ook verantwoordelijk voor het toezicht op banken binnen het gemeenschappelijk toezichtsmechanisme (Single Supervisory Mechanism – SSM).

Transparantie, onafhankelijkheid en verantwoording staan voorop in ons handelen.

Er zijn momenteel 24 officiële EU-talen en u kunt in elk van deze talen met ons communiceren. De taal die we gebruiken om met ons doelpubliek te communiceren hangt af van de specifieke omstandigheden. De ECB publiceert rechtshandelingen in alle officiële EU-talen. Onze werktaal is Engels.

De centrale banken van alle EU-landen zijn samen eigenaar van de ECB. Het aandeel van elk land in het kapitaal van de ECB houdt verband met de grootte van de bevolking en het bruto binnenlands product (bbp) van ieder land. Deze beide factoren wegen even zwaar. De landen die de euro gebruiken leveren een grotere bijdrage aan het kapitaal dan de EU-landen die dat niet doen. Deze verschillende factoren samen vormen de zogenoemde kapitaalverdeelsleutel, waarmee bepaald wordt hoeveel elke nationale centrale bank betaalt.

Net als andere instellingen maakt ook de ECB soms winst en soms verlies. De nettowinsten en/of -verliezen van de ECB worden verdeeld over de nationale centrale banken van het eurogebied. Volgens de statuten van het ESCB kan tot 20% van de winst als reserve worden aangehouden. De rest moet worden uitgekeerd aan de aandeelhouders van de ECB, naar rato van hun gestorte aandeel. Eventuele verliezen kunnen worden verrekend met het algemene reservefonds, de inkomsten over het jaar of de aan de nationale centrale banken toegedeelde bedragen.

De Raad van Bestuur heeft zijn volledige steun uitgesproken voor het Oekraïense volk.

We voeren de sancties van de EU en Europese regeringen uit en staan klaar om alle noodzakelijke maatregelen te nemen om de financiële en prijsstabiliteit in het eurogebied te waarborgen.

Meer informatie:

Het monetair beleid van de ECB omvat alle maatregelen waarmee we de kosten en de beschikbaarheid van geld beïnvloeden om zo onze doelstelling van prijsstabiliteit te bereiken. Ons belangrijkste instrument voor het monetair beleid is de reeks basisrentetarieven van de ECB. Elke wijziging in deze tarieven beïnvloedt – met een tijdsvertraging van enkele maanden – de rentetarieven in de hele economie, waaronder de tarieven waartegen commerciële banken geld lenen aan particulieren en bedrijven. Zo nodig kunnen we ook andere instrumenten gebruiken om onze hoofddoelstelling van prijsstabiliteit te bereiken.

Prijsstabiliteit is de belangrijkste doelstelling van de ECB. Dat is zo vastgelegd in artikel 127 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. De Raad van Bestuur is van oordeel dat prijsstabiliteit het best gehandhaafd wordt door te streven naar 2% inflatie op middellange termijn, zoals gemeten aan de hand van de geharmoniseerde consumptieprijsindex (Harmonised Index of Consumer Prices – HICP).

Stabiele prijzen zetten bedrijven aan tot investeren en maken het voor particulieren gemakkelijker om uitgaven te plannen. Ze beschermen ook het vertrouwen in onze munt, doordat de hoeveelheid goederen en diensten die met een bepaald bedrag in euro’s kan gekocht worden gelijk blijft.

Om de prijsstabiliteit effectief te kunnen handhaven, hebben we een betrouwbare inflatiemaatstaf nodig. Daarvoor kijken we naar de prijzen van honderden dingen waar mensen doorgaans hun geld aan uitgeven, waaronder goederen zoals voeding, kleding of auto’s, en diensten zoals mobiele telefonie, treintickets en huur. Uit al deze dingen samen kunnen we afleiden hoe sterk de prijzen in de economie in het algemeen veranderen.

Dat doen we met behulp van de geharmoniseerde consumptieprijsindex (Harmonised Index of Consumer Prices — HICP). De HICP vinden we de meest geschikte maatstaf om te beoordelen of we onze doelstelling van prijsstabiliteit bereiken. De HICP meet de consumptieprijsinflatie, d.w.z. de veranderingen die in de loop van de tijd optreden in de prijzen van consumptiegoederen en -diensten die de huishoudens in het eurogebied aanschaffen.

Het wordt een ‘geharmoniseerde’ index genoemd, omdat alle EU-landen dezelfde methodologie hanteren. Daardoor kunnen de gegevens van de diverse landen met elkaar worden vergeleken.

De HICP wordt samengesteld door Eurostat en nationale statistische instituten volgens geharmoniseerde statistische methoden. 

De inflatie is de afgelopen maanden gedaald maar is nog altijd te hoog. De afname van de inflatie is het gevolg van een daling van de energieprijzen, die tot grote hoogte waren gestegen na het begin van de grootschalige Russische inval in Oekraïne. De prijzen van voedingsmiddelen en diensten stijgen echter nog steeds sterk. In veel sectoren blijft de prijsdruk hoog als gevolg van de vertraagde doorwerking van de recente stijging van de energieprijzen en andere inputkosten. De inhaalvraag na de pandemie, de vertraagde doorwerking van knelpunten in de aanbodketen en stijgende winstmarges en lonen dragen eveneens bij aan de stijgende prijzen van goederen en diensten.

De ECB is de centrale bank voor de euro, en het is onze opdracht om de prijzen stabiel te houden. Als de prijzen te hard stijgen, dat wil zeggen, als de inflatie te hoog is, helpen verhogingen van de voornaamste ECB-rentetarieven om de inflatie terug te krijgen naar ons doel van 2% op middellange termijn.

We houden ook de inflatieverwachtingen goed in de gaten; op dit moment zet de inflatie mensen onder druk, en velen zijn bang dat die niet meer weggaat. Door de rente te verhogen geven we het signaal af dat we niet toestaan dat de inflatie boven 2% blijft, wat helpt de inflatieverwachtingen onder controle te houden.

De centrale bank koopt soms schuldpapier (activa) zoals overheids- of bedrijfsobligaties om de langere rente te doen dalen wanneer het risico bestaat dat de inflatie laag blijft. Dat is goed voor de economie, want het stimuleert consumptie en investeringen. Dit helpt dan weer om prijsdruk op te bouwen en de inflatie naar de doelstelling van 2% te brengen.

Vanwege de gestegen inflatie doet de ECB sinds juli 2022 geen nettoaankopen meer en hebben we besloten de herinvesteringen in het kader van het programma voor de aankoop van activa (APP) vanaf juli 2023 te beëindigen.  

Op 8 juli 2021 hebben we onze nieuwe monetairbeleidsstrategie gepubliceerd. Sinds de vorige evaluatie van de strategie in 2003 hebben de economie van het eurogebied en de wereldeconomie ingrijpende veranderingen ondergaan. Door verminderde productiviteit, demografische veranderingen en de naweeën van de financiële crisis hebben we nu minder mogelijkheden om onze doelstellingen alleen via aanpassingen van de beleidsrente te veranderen. Daarnaast vormen mondialisering, digitalisering, de bedreiging van het milieu en veranderingen in het financiële stelsel allemaal uitdagingen voor de uitvoering van monetair beleid.

Ons mandaat is vastgelegd in de Verdragen, maar de strategie voor ons monetair beleid stippelen we zelf uit. Daarmee geven we aan hoe we de hoofddoelstelling van prijsstabiliteit in het eurogebied denken te verwezenlijken met een passende reeks monetairbeleidsinstrumenten. De nieuwe strategie houdt in dat de ECB streeft naar een symmetrische doelstelling van 2% inflatie. Dat betekent dat inflatie die lager is dan de doelstelling even ongewenst is als te hoge inflatie.

Wilt u meer weten over onze instrumenten, maatregelen en beslissingen op het vlak van monetair beleid?

Wilt u meer weten over de belangrijkste bevindingen van de strategische evaluatie?

Het belangrijkste doel van het Europees bankentoezicht is de veiligheid en soliditeit van het Europese bankenstelsel waarborgen, de financiële integratie en stabiliteit vergroten en zorgen voor consistent toezicht.

Het gemeenschappelijk toezichtsmechanisme (Single Supervisory Mechanism – SSM) is het systeem van het bankentoezicht in Europa. Het SSM bestaat uit ECB-Bankentoezicht en de nationale toezichtsautoriteiten van de deelnemende landen.

We vragen iedereen om vermeende inbreuken op het toepasselijke Unierecht rechtstreeks aan ons te melden via ons klokkenluidersplatform. De ECB zorgt voor een passende bescherming van zowel degenen die inbreuken melden als degenen die ervan worden beschuldigd. Daarnaast garanderen we de bescherming van alle relevante persoonsgegevens.

Bij de ECB vinden we het essentieel dat informatie toegankelijk is. We streven naar zoveel mogelijk openheid, waarbij we wel de vertrouwelijkheid waarborgen die hoort bij de wijze waarop we onze taken vervullen.

Informatie over individuele onder toezicht staande banken wordt specifiek beschermd door een aantal bepalingen in verband met het beroepsgeheim in het Europees recht (bijv. in de richtlijn kapitaalvereisten).

De toegang tot documenten van de ECB is geregeld in Besluit ECB/2004/3 van 4 maart 2004, zoals gewijzigd. In overeenstemming met ons streven naar openheid en transparantie hebben we een openbaar documentenregister opgezet om onderzoek mogelijk te maken en te vergemakkelijken.

Banken die onder direct toezicht staan van de ECB noemen we belangrijke instellingen. Banken die onder indirect toezicht staan worden aangemerkt als minder belangrijke instellingen.

Toezichthouders beoordelen welke risico's banken lopen en of ze zijn toegerust om die risico's naar behoren te beheren. Dit heet de procedure voor prudentiële toetsing en evaluatie (Supervisory Review and Evaluation Process – SREP). Hierdoor is een consistente beoordeling van de risicoprofielen van de banken mogelijk en de inzet van de juiste toezichtsmaatregelen.

Toezichthouders kijken met behulp van stresstests in hoeverre banken bestand zijn tegen financiële en economische schokken. De resultaten van stresstests helpen toezichthouders om de kwetsbaarheden van banken te identificeren en in een vroegtijdig stadium aan te pakken in hun gesprek met de bank.

Door recente gebeurtenissen tijdens de pandemie en de Russische inval in Oekraïne is de bescherming van kritieke diensten tegen aanvallen en storingen alleen maar belangrijker geworden. Om de financiële sector in de EU sterker en digitaal weerbaarder te maken, onderzoekt de ECB in hoeverre banken blootstaan aan IT-risico’s en beoordeelt ze hun risicobeheer. Dit doet ze door middel van het ECB-rapportagekader voor cyberincidenten en een analyse van de antwoorden van banken op een jaarlijkse vragenlijst over IT-risico’s. De ECB houdt in 2024 ook een thematische stresstest over cyberweerbaarheid om te testen in hoeverre banken in staat zijn te reageren op en te herstellen van een geslaagde cyberaanval.

De ECB kan sancties, in de vorm van boetes, opleggen aan belangrijke banken die inbreuk maken op rechtstreeks toepasselijk Unierecht, of op ECB-besluiten of -verordeningen. Bij schendingen van nationale wetgeving ter omzetting van EU-richtlijnen, schendingen door natuurlijke personen of wanneer een niet-geldelijke sanctie moet worden opgelegd, kan de ECB de desbetreffende nationale toezichthouder vragen de toepasselijke procedure te beginnen. Die voert deze procedure uit en besluit, overeenkomstig het toepasselijk nationaal recht, welke sanctie moet worden opgelegd.

De sancties die de ECB in verband met haar toezichtstaken oplegt, worden gepubliceerd op de ECB-website:

De invoering van de euro was een markant succes op weg naar de Europese eenwording: door de euro kunnen Europeanen veel gemakkelijker en veiliger reizen, studeren en werken in het buitenland. Het Verdrag van Maastricht was een van de belangrijkste mijlpalen in de Europese integratie: het maakte de weg vrij voor de invoering van een gemeenschappelijke munt.

De ECB onderzoekt de mogelijkheid om een digitale euro in te voeren. Dit zou een elektronische vorm van geld zijn die door het Eurosysteem wordt uitgegeven. De digitale euro zou geld van de centrale bank zijn en dus risicovrij. Momenteel is contant geld het enige geld van de centrale bank dat wordt gebruikt voor retailbetalingen. Een digitale euro kan een extra manier zijn om betalingen in euro’s uit te voeren, niet ter vervanging van contant geld, maar als aanvulling daarop. Een digitale euro zou (één-op-één) om te wisselen zijn in alle andere vormen van de euro, zoals bankbiljetten.

Een digitale euro koppelt de efficiëntie van digitaal geld aan de veiligheid van centralebankgeld. De digitale euro kan de EU helpen om onafhankelijk te blijven van digitale betaalmiddelen die buiten het eurogebied worden uitgegeven en gecontroleerd. Een digitale euro kan ook de financiële stabiliteit en monetaire soevereiniteit beschermen, en bijdragen aan vertrouwen in het betalingsverkeer in dit digitale tijdperk.

Crypto's zijn fundamenteel anders dan centralebankgeld: hun prijzen zijn extreem volatiel, waardoor ze moeilijk te gebruiken zijn als betaalmiddel of rekeneenheid. Crypto’s hebben geen intrinsieke waarde. Er is ook geen publieke instelling die ervoor garant staat. Bij stablecoins is sprake van een vergelijkbaar probleem: hun betrouwbaarheid hangt uiteindelijk af van de uitgevende entiteit en de onderliggende activa. Of de waarde van de munt in de loop van de tijd stabiel blijft, hangt af van de vraag of de uitgevende instelling haar belofte daarover nakomt. Een digitale euro zou daarentegen centralebankgeld zijn. Dit betekent dat deze zou worden uitgegeven door een centrale bank. De munt zou worden ontworpen om tegemoet te komen aan de behoeften van de burgers. Zo’n munt zou de privacy respecteren en risicovrij zijn.

Deskundigen van het Eurosysteem hebben een aantal basisvereisten vastgesteld om ons een beeld te geven van hoe een digitale euro eruit zou kunnen zien. Het gaat dan om aspecten als toegankelijkheid, robuustheid, veiligheid, efficiëntie, privacy en regelgeving. Een digitale euro moet aansluiten bij bestaande private betaaloplossingen en zo pan-Europese betalingen en andere diensten voor consumenten bevorderen.

Het Eurosysteem heeft geen belang bij het verzamelen van betalingsgegevens van individuele gebruikers, het volgen van betalingsgedrag of het delen van dergelijke gegevens met overheidsinstanties of andere openbare instellingen.

Gebruikers zullen zich waarschijnlijk in eerste instantie moeten identificeren om toegang tot de digitale euro te krijgen, maar bij hun betalingen kan steeds een hoge mate van privacy worden gegarandeerd.

Eurobankbiljetten zijn een tastbaar en zichtbaar symbool van Europese eenheid en het is onze verantwoordelijkheid om ze up-to-date te houden. In het kader van het reguliere ontwikkelingsproces voor bankbiljetten is het, 20 jaar na de invoering van de eerste euro, tijd om het ontwerp van de eurobankbiljetten te vernieuwen.

In december 2021 is de ECB begonnen ideeën uit te werken voor een thema voor de nieuwe eurobankbiljetten. Dit was de eerste stap op weg naar een nieuw ontwerp. Hiermee willen we bereiken dat Europese burgers zich beter kunnen herkennen in de nieuwe biljetten, die met hun echtheidskenmerken straks beschikken over de beste en meest duurzame technieken die er bestaan.

Het ontwerpproces van de nieuwe biljetten bestaat uit twee fases: eerst de selectie van een nieuw thema en daarna de ontwikkeling van nieuwe ontwerpen. De Europese burger wordt bij het hele proces betrokken, via enquêtes die door de ECB en een onderzoeksbureau worden gehouden.

De verwachting is dat de Raad van Bestuur van de ECB in 2026 een beslissing neemt over het nieuwe ontwerp voor de eurobankbiljetten.

Bankbiljetten van €500 worden niet langer uitgegeven. Ze blijven echter wel wettig betaalmiddel, dus u kunt er nog steeds mee betalen of ze bewaren.

Afbeeldingen van eurobankbiljetten kunnen zonder onze voorafgaande toestemming voor niet-professionele doeleinden worden gebruikt, op voorwaarde dat aan alle bestaande regels wordt voldaan (met name artikel 2 van Besluit ECB/2013/10). Dat moet ervoor zorgen dat een reproductie nooit wordt verward met een echt bankbiljet, omdat dit het vertrouwen in de euro zou kunnen schaden.

Als u voor professionele doeleinden afbeeldingen van eurobankbiljetten met een hoge resolutie wilt gebruiken, neem dan contact met ons op via Euro-banknotes-images@ecb.europa.eu, zodat we uw aanvraag kunnen beoordelen. Als uw verzoek wordt goedgekeurd, ontvangt u de relevante elektronische afbeeldingen.

TARGET is een door het Eurosysteem ontwikkelde en aangeboden financiële marktinfrastrucuur die het vrije verkeer van contanten, effecten en onderpand in heel Europa mogelijk maakt.

Het omvat de diensten T2 (voor de afwikkeling van grote betalingen), T2S (voor de afwikkeling van effecten), TIPS (een dienst directe retailbetalingen) en ECMS (een dienst voor onderpandbeheer). Bij al deze diensten gebeurt de afwikkeling in centralebankgeld. T2 is het meestgebruikte platform voor grote betalingen door centrale en commerciële banken.

NB: de ECB en de nationale centrale banken kunnen geen informatie verstrekken over de status van individuele bankoverschrijvingen, binnen noch buiten het eurogebied. 

De TARGET-dienst TIPS is in 2018 door de ECB en de nationale centrale banken ingevoerd. Hiermee kunnen aanbieders van betalingsdiensten 24 uur per dag in real-time geld overmaken voor hun klanten. Dankzij TIPS kunnen instantbetalingen nu snel en veilig plaatsvinden.

Wat is onze strategie voor contant geld? Waarom is contant geld belangrijk? Hoe betalen de mensen in het eurogebied?

Waarom zijn betalingssystemen zo belangrijk?

Voor ons als ECB is het van groot belang dat we klimaatrisico’s aanpakken binnen ons mandaat. Klimaatverandering is voor ons van belang omdat die van invloed is op de economie, en daarmee op onze doelstelling om de prijzen stabiel te houden. Maar dit beïnvloedt ook hoe we toezicht houden op banken en hoe we onze eigen blootstelling aan klimaatrisico’s beheersen.

Op onze website publiceren we regelmatig informatie over onze aanpak van klimaatverandering:

In 2020 en 2021 heeft de ECB een reeks monetairbeleids- en bankentoezichtsmaatregelen doorgevoerd om de impact van de pandemie op de economie van het eurogebied te verzachten en alle Europese burgers te ondersteunen.

Deze veelgestelde vragen bevatten gedetailleerde informatie over de maatregelen die ECB-Bankentoezicht in verband met de pandemie in 2020 en 2021 nam.

Een van de monetairbeleidsmaatregelen was het pandemie-noodaankoopprogramma (pandemic emergency purchase programme – PEPP), een programma voor de aankoop van activa dat in maart 2020 van start ging. Het doel van het PEPP was burgers, bedrijven en overheden te helpen om tegen gunstige voorwaarden toegang te krijgen tot de middelen die zij nodig hadden, en de economie te helpen de uitdagingen van de pandemie het hoofd te bieden.

Op 10 februari 2022 hebben we het einde aangekondigd van de laatste nog beschikbare tijdelijke steunmaatregelen voor banken.