Ethiek – integer werken

De ECB hecht veel belang aan de bevordering van integriteit, goede corporate governance en de hoogste ethische normen.

Onze hoge functionarissen en medewerkers voeren hun taken onpartijdig en integer uit, en ze gedragen zich op een wijze die past bij de aard van de ECB als instelling van de Europese Unie.

Wat betekent ‘ethiek’ bij de ECB?

Hoe wij ons hier bij de ECB gedragen wordt bepaald door ethische beginselen en regels die zijn vastgelegd in het ethisch kader voor alle medewerkers en de gedragscode voor hoge ECB-functionarissen.

• Ethisch kader van de ECB
• Deel 0 van de personeelsverordeningen van de ECB betreffende het ethisch kader (aangepast)
• Gedragscode voor hoge functionarissen van de ECB

Belangenconflicten

Goed omgaan met belangenconflicten kan als het belangrijkste beginsel van ethisch gedrag worden beschouwd. Het houdt direct verband met onze waarde van integriteit en vormt het fundament van vele andere elementen van onze ethische regels. Deze regels omvatten beginselen en normen voor gedrag waarmee situaties die aanleiding (lijken te) geven tot belangenconflicten kunnen worden vermeden. Alle hoge functionarissen en medewerkers van de ECB moeten hun werkzaamheden op onpartijdige en objectieve wijze uitvoeren.

Geschenken en gastvrijheid

Om zelfs de schijn van belangenconflicten te voorkomen, is het medewerkers over het algemeen niet toegestaan enig voordeel te aanvaarden dat verband houdt met hun werkzaamheden bij de ECB. Deze regel is met name van belang wanneer medewerkers contact onderhouden met de private sector, onder toezicht staande banken of huidige of mogelijke leveranciers. Deze beperking geldt voor alle voordelen, van welke aard dan ook, met inbegrip van geschenken en gastvrijheid.

Ook hoge functionarissen zijn verplicht de beginselen van onafhankelijkheid en onpartijdigheid in acht te nemen, en belangenconflicten ten gevolge van het aanvaarden van voordelen te vermijden. Op grond van hun prominente rol en functie mogen zij echter wel bepaalde vormen van gastvrijheid en kleinere geschenken aannemen.

Externe activiteiten

Medewerkers moeten toestemming vragen voordat ze externe activiteiten ondernemen die verband houden met hun beroep of die verder gaan dan wat redelijkerwijs kan worden gezien als een vrijetijdsbesteding. Dat is om te voorkomen dat zulke activiteiten leiden tot een belangenconflict.

Hoge functionarissen melden elk jaar in hun belangenverklaring welke activiteiten ze in hun officiële en persoonlijke hoedanigheid hebben uitgevoerd.

Na vertrek bij de ECB

Voor hoge functionarissen en medewerkers die de ECB verlaten, kan een afkoelingsperiode gelden. Om ‘draaideursituaties’ te voorkomen kan er, afhankelijk van de functie die ze bij de ECB vervulden, van hen worden verlangd dat ze een bepaalde periode wachten alvorens een nieuwe baan te aanvaarden. Dergelijke beperkingen gelden met name voor managers en medewerkers van het bankentoezicht, voor wie een afkoelingsperiode van maximaal twee jaar van toepassing kan zijn.

Naast deze maatregel blijven hoge functionarissen en medewerkers gebonden aan hun professionele geheimhoudingsplicht, zelfs wanneer ze niet langer bij de ECB werken. Niet-openbare informatie waarmee ze bij de uitvoering van hun taken in contact zijn gekomen, mogen ze niet openbaar maken. De hoge functionarissen en medewerkers blijven gedurende een bepaalde periode na hun vertrek bij de ECB onderworpen aan nalevingscontroles op hun financiële privétransacties.

Aanschaffingen

Medewerkers moeten bij aanschaffingsprocedures specifieke regels en bepalingen volgen en daarbij objectief, neutraal, transparant en eerlijk handelen. Er wordt tevens van hen verwacht dat ze belangenconflicten vermijden en rapporteren. Daarom zijn medewerkers die betrokken zijn bij aanschaffingsprocedures verplicht een certificeringsformulier in te vullen, waarin ze bevestigen dat ze de regels ten aanzien van belangenconflicten begrijpen en dat er geen sprake is van dergelijke belangenconflicten met mogelijke aanbieders.

Werving

Onze wervingsprocedures omvatten een beoordeling van belangenconflicten in verband met eerdere banen van de kandidaten en hun persoonlijke betrekkingen met huidige medewerkers van de ECB.

Contacten met derden

Medewerkers en hoge functionarissen zijn verplicht omzichtig en transparant te zijn met betrekking tot wie ze ontmoeten, wanneer ze deze partijen ontmoeten en wat ze zeggen. Van hoge functionarissen en medewerkers wordt verwacht dat ze zich houden aan de leidende principes en specifieke huisregels voor het geven van lezingen en het bijwonen van vergaderingen.

In het belang van transparantie en verantwoording worden de vergaderagenda's van de leden van de Raad van Bestuur, de directie en de Raad van Toezicht regelmatig gepubliceerd.

• Openbaar register van documenten: agenda's directieleden
• Agenda’s van de voorzitter, vicevoorzitter en ECB-leden van de Raad van Toezicht

De agenda's van de overige leden van de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht staan op de website van de betrokken nationale centrale bank of nationale toezichthouder.

Financiële privéactiviteiten

Het is medewerkers en hoge functionarissen uitdrukkelijk verboden te profiteren van voorwetenschap om financiële privétransacties uit te voeren of dergelijke transacties aan te bevelen dan wel af te raden. De ECB hanteert strenge en gedetailleerde regels ten aanzien van financiële privétransacties. Deze regels omvatten richtlijnen voor het opgeven van rekeninggegevens en voor het rapporteren van en opdracht geven tot financiële transacties. Naleving van deze regels wordt streng gecontroleerd.

Voor hoge functionarissen gelden bovendien extra regels voor financiële privétransacties. Zo mogen ze niet in alle soorten activa beleggen, geldt een aanhoudingstermijn van minimaal een jaar voor alle activa en worden daarnaast transparantie-eisen gesteld aan transacties.

Het integreren van ethiek op alle niveaus

Het is de individuele verantwoordelijkheid van iedere hoge functionaris en ieder personeelslid van de ECB om de ethische regels na te leven. Deze regels moeten steunen op goed functionerende mechanismen en procedures voor controle en rapportage, zodat ze adequaat en consequent kunnen worden toegepast.

Dit houdt onder andere in dat hoge functionarissen de volgende verklaringen moeten invullen:

• een verklaring dat ze zich aan de gedragscode houden 
• een belangenverklaring met informatie over eerdere beroepsactiviteiten, privéactiviteiten en financiële belangen
  
• een nieuwe bijlage bij de belangenverklaring met een lijst van alle privétransacties in het voorgaande kalenderjaar (met ingang van 2024)

Verklaringen ECB en ECB-Bankentoezicht:

• Openbaar register van documenten: ECB-verklaringen
• Verklaringen ECB-Bankentoezicht

Om de ethische regels verder aan te scherpen, is een verbeterde klokkenluidersregeling ingevoerd, waarmee medewerkers anoniem inbreuken kunnen melden.

De volgende twee organen spelen een belangrijke rol bij de handhaving van de ethische regels:

Ethisch comité

Een speciaal Ethisch comité geeft advies en aanwijzingen aan hoge functionarissen en medewerkers van de ECB en zorgt ervoor dat de ethische regels op adequate en coherente wijze worden toegepast.

Het comité bestaat uit drie externe leden: personen met een uitstekende reputatie van wie de onafhankelijkheid boven alle twijfel verheven is en die een goed begrip hebben van de doelstellingen, taken en governance van de ECB, het Europees Stelsel van centrale banken (ESCB), het Eurosysteem en het Europese bankentoezicht. Het comité wordt voorgezeten door Erkki Liikanen en telt nog twee andere leden: Virginia Canter en Perveche Berès.

• Besluit (EU) 2015/433 van de Europese Centrale Bank van 17 december 2014 betreffende de oprichting van een Ethisch comité en zijn reglement van orde (ECB/2014/59)

Bureau Naleving en Governance

Het Bureau Naleving en Governance geeft aanwijzingen en advies aan medewerkers, zorgt voor grotere bewustwording van ethische aangelegenheden en controleert de naleving van het ethisch kader.

Om de ethische cultuur van de ECB in stand te houden en de medewerkers een beter inzicht in de overwegingen achter de ethische regels te geven, verzorgt het bureau regelmatig trainingen voor medewerkers van de ECB. Die trainingen helpen de medewerkers om inzicht te krijgen in en zich bewust te worden van hun ethische verantwoordelijkheden en om op ethische wijze te denken, te reageren en beslissingen te nemen.

Wat betekent ethiek voor het Eurosysteem en het Europees bankentoezicht?

De afgelopen jaren is het publiek zich in toenemende mate bewust geworden van ethische regels en thema's in verband met corporate governance, met name na de totstandkoming van het Europees bankentoezicht. Om de reputatierisico's in dat verband afdoend te beperken, heeft de Raad van Bestuur besloten dat deze grotere bewustwording en aandacht bij het publiek dient te worden weerspiegeld in een adequate en gemeenschappelijke ethische bedrijfscultuur die erop gericht is de integriteit van de ECB, het ESCB, het Eurosysteem en het Europees bankentoezicht te waarborgen.

De Raad van Bestuur heeft daarom bepaalde ethische normen opgesteld voor alle centrale banken van het Eurosysteem en voor het Europees bankentoezicht. Deze regels hebben met name betrekking op het voorkómen van misbruik van voorwetenschap, het omgaan met belangenconflicten en het aanvaarden van geschenken en gastvrijheid.

• Richtsnoer (EU) 2021/2253 van de Europese Centrale Bank van 2 november 2021 tot vaststelling van beginselen van een Ethisch Kader voor het Eurosysteem (ECB/2021/49) (herschikking)
  
• Guideline (EU 2021/2256 of the ECB of 2 November 2021 laying down the principles of the Ethics Framework for the Single Supervisory Mechanism (ECB/2021/50) (recast)
  

Een Ethics & Compliance-comité, bestaande uit hoge functionarissen die in het Eurosysteem en het Europees bankentoezicht verantwoordelijk zijn voor compliance en ethiek, helpt de ethische en compliancenormen verder te verbeteren en te harmoniseren op basis van ervaringen uit de praktijk.